Chiều 3/11, tại Hà Nội, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao phối hợp với 12 bộ, ngành Trung ương ký ban hành Thông tư liên tịch hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 205/2025/QH15 của Quốc hội về thí điểm cho phép Viện Kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự nhằm bảo vệ quyền dân sự của nhóm dễ bị tổn thương và bảo vệ lợi ích công. Cùng thời điểm, 7 tổ chức xã hội cũng ký Quy chế phối hợp thực hiện thí điểm, tạo nền tảng đồng bộ trong triển khai.
Tham gia ký kết có lãnh đạo 13 cơ quan Trung ương, gồm: Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ, Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cùng đại diện Bộ Dân tộc và Tôn giáo.
Đồng chí Nguyễn Đức Thái, Phó Viện trưởng VKSND tối cao và lãnh đạo các cơ quan ký Thông tư liên tịch.
Ngoài khối cơ quan Nhà nước, 7 hội và tổ chức xã hội cũng tham gia ký Quy chế phối hợp thực hiện thí điểm Viện Kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của nhóm dễ bị tổn thương và lợi ích công, gồm: Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Người cao tuổi Việt Nam, Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam, Hội Bảo trợ người khuyết tật và trẻ mồ côi Việt Nam, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam, Hội Khoa học và Kỹ thuật An toàn thực phẩm Việt Nam và Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam. Đại diện Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam tham gia ký kết là ông Bùi Xuân Thủy – Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội.
Phát biểu tại buổi lễ, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Huy Tiến nhấn mạnh: Việc nhiều bộ, ngành và tổ chức xã hội cùng thống nhất xây dựng, ban hành Thông tư liên tịch đã thể hiện rõ sự đồng thuận, quyết tâm cao trong cụ thể hóa chủ trương của Đảng, quy định của pháp luật về bảo vệ quyền dân sự của nhóm yếu thế và lợi ích công cộng, qua đó tăng cường tính nhân văn và hiệu lực trong thực thi pháp luật.
Đồng chí Nguyễn Đức Thái, Phó Viện trưởng VKSND tối cao và lãnh đạo 7 Hội ký Quy chế phối hợp. (Đồng chí Bùi Xuân Thủy, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội – Thứ 2 từ trái sang).
Ông Nguyễn Huy Tiến cho biết, đây là nhiệm vụ hoàn toàn mới, với nhiều điểm khác biệt so với quy trình khởi kiện và giải quyết vụ án dân sự thông thường theo Bộ luật Tố tụng dân sự. Thông tư liên tịch lần này làm rõ ba nhóm nội dung trọng tâm, gồm:
-
Phạm vi bảo vệ và nguyên tắc thực hiện theo Nghị quyết 205, xác định rõ đối tượng, lĩnh vực được bảo vệ và cơ chế khởi kiện;
-
Nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Viện Kiểm sát nhân dân cùng các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan trong tiếp nhận, xử lý thông tin và khởi kiện;
-
Trình tự, thủ tục từ thu thập chứng cứ, xác minh, khởi kiện đến giải quyết vụ án và thi hành án đối với vụ án dân sự vì lợi ích công.
Đối với Quy chế phối hợp, dự thảo thiết lập cơ chế liên thông, chặt chẽ và linh hoạt, ứng dụng mạnh mẽ chuyển đổi số trong toàn bộ quy trình phối hợp – từ cung cấp, xác minh thông tin, thu thập tài liệu, kiến nghị khởi kiện, hỗ trợ Viện Kiểm sát khởi kiện đến tham gia giải quyết vụ án tại Tòa án.
Cơ chế phối hợp cũng mở rộng sang các hoạt động tăng cường năng lực như trao đổi thông tin, nghiên cứu khoa học, xây dựng và hoàn thiện pháp luật, đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ, qua đó nâng cao hiệu quả bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.
Theo Viện trưởng Nguyễn Huy Tiến, lễ ký kết mang ý nghĩa lịch sử và nhân văn sâu sắc, mở ra một chặng đường mới trong việc bảo vệ người yếu thế và lợi ích công cộng. Ông bày tỏ kỳ vọng các quy định sẽ sớm đi vào cuộc sống, lan tỏa những giá trị công bằng – nhân ái – bền vững trong tiến trình phát triển đất nước.
Thành Tâm - Ngô Anh