Từ những ly trà sữa được bán qua livestream với hàng nghìn đơn hàng chỉ trong vài giờ, đến những quán cà phê sử dụng trí tuệ nhân tạo để dự đoán nhu cầu khách hàng, hay các ứng dụng đặt đồ uống với hàng triệu lượt tải về, công nghệ đang viết lại hoàn toàn quy tắc của trò chơi. Cuộc chơi mới này không chỉ thay đổi cách thức kinh doanh mà còn định hình lại toàn bộ hành trình trải nghiệm của người tiêu dùng.
Livestream, AI, app đặt đồ uống – khi công nghệ định hình cuộc chơi mới.
Hiện tượng livestream bán đồ uống đã không còn xa lạ với người tiêu dùng Việt Nam. Những buổi phát trực tiếp trên các nền tảng như Facebook, TikTok hay Shopee không chỉ đơn thuần là việc giới thiệu sản phẩm mà đã trở thành một hình thức giải trí hấp dẫn. Người bán hàng không còn là những nhân viên bán hàng truyền thống mà đã biến thành những entertainer thực thụ, biết cách tạo không khí sôi động, tương tác thú vị và khơi gợi cảm xúc mua hàng của khách hàng.
Sức mạnh của livestream nằm ở tính tức thời và sự chân thật. Khách hàng có thể nhìn thấy sản phẩm được pha chế ngay trước mắt, quan sát màu sắc, độ đặc sánh, lượng topping và cách đóng gói cẩn thận. Họ có thể đặt câu hỏi và nhận được câu trả lời ngay lập tức, không phải chờ đợi như khi gửi tin nhắn hay bình luận. Yếu tố cộng đồng cũng đóng vai trò quan trọng khi hàng trăm, thậm chí hàng nghìn người cùng xem một buổi livestream, tạo ra hiệu ứng đám đông khiến người xem cảm thấy FOMO - sợ bỏ lỡ cơ hội mua được sản phẩm hot với giá ưu đãi.
Các thương hiệu thông minh đã biết cách tận dụng livestream không chỉ để bán hàng mà còn để xây dựng mối quan hệ lâu dài với khách hàng. Họ tổ chức các chương trình talkshow mời khách mời là người nổi tiếng, chia sẻ câu chuyện về nguồn gốc nguyên liệu, hướng dẫn cách pha chế tại nhà, hay tổ chức các trò chơi tương tác với quà tặng hấp dẫn. Mỗi buổi livestream trở thành một sự kiện được mong đợi, tạo ra thói quen theo dõi thường xuyên của khách hàng. Dữ liệu từ các buổi phát trực tiếp cũng cực kỳ giá trị, cho phép doanh nghiệp hiểu rõ sản phẩm nào được quan tâm nhất, thời điểm nào khán giả tương tác nhiều nhất, và những câu hỏi nào được đặt ra thường xuyên nhất.
Chatbot được trang bị AI đã thay thế dần vai trò của nhân viên chăm sóc khách hàng trong nhiều tình huống. Chúng có thể trả lời hàng trăm câu hỏi đồng thời về menu, giá cả, thời gian giao hàng hay chương trình khuyến mãi mà không bao giờ cảm thấy mệt mỏi hay mất kiên nhẫn. Những chatbot tiên tiến hơn còn có khả năng hiểu ngữ cảnh, nắm bắt cảm xúc trong câu hỏi của khách hàng và đưa ra phản hồi phù hợp. Khi khách hàng phàn nàn về việc giao hàng chậm, chatbot có thể tự động xin lỗi, giải thích lý do và đề xuất voucher giảm giá cho lần đặt hàng tiếp theo mà không cần sự can thiệp của con người.
Một số thương hiệu tiên phong còn sử dụng AI để sáng tạo công thức đồ uống mới. Bằng cách phân tích hàng nghìn đánh giá và nhận xét của khách hàng về các sản phẩm hiện có, AI có thể nhận diện những pattern về khẩu vị được ưa chuộng, những kết hợp nguyên liệu thành công và những xu hướng đang nổi lên. Từ đó, nó có thể gợi ý những công thức mới có khả năng được đón nhận tích cực. Đây là sự kết hợp hoàn hảo giữa dữ liệu khoa học và nghệ thuật pha chế.
Thị trường ứng dụng đặt đồ uống tại Việt Nam đã trở thành một chiến trường khốc liệt với sự tham gia của cả những ông lớn khu vực và các startup địa phương. Mỗi ứng dụng đều tìm cách tạo ra điểm khác biệt để thu hút và giữ chân người dùng trong bối cảnh chi phí chuyển đổi gần như bằng không - chỉ cần vài cú chạm là người dùng có thể cài đặt và sử dụng một ứng dụng mới.
Trải nghiệm người dùng đã trở thành vũ khí cạnh tranh quan trọng nhất. Một ứng dụng tốt không chỉ cho phép đặt hàng nhanh chóng mà còn phải mượt mà, trực quan và thú vị. Tính năng tìm kiếm phải thông minh, có thể hiểu cả những cách gõ sai chính tả hay tên gọi địa phương của món đồ uống. Quá trình thanh toán cần được tối ưu hóa đến mức người dùng có thể hoàn tất đơn hàng chỉ trong vài giây. Tính năng lưu lại địa chỉ giao hàng, phương thức thanh toán và những món yêu thích giúp việc đặt hàng lần sau trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.
Dữ liệu lớn thu thập từ hàng triệu giao dịch mỗi ngày là tài sản vô giá của các nền tảng này. Họ biết chính xác khu vực nào có nhu cầu cao vào thời điểm nào, loại đồ uống nào bán chạy nhất ở độ tuổi nào, thậm chí cả mối tương quan giữa thời tiết và nhu cầu tiêu dùng. Những insight này không chỉ giúp tối ưu hóa hoạt động của chính nền tảng mà còn trở thành thông tin có giá trị cho các đối tác kinh doanh. Một thương hiệu trà sữa có thể biết chính xác nên mở cửa hàng mới ở đâu dựa trên dữ liệu mật độ đơn hàng của nền tảng.
Điều thú vị là ba công nghệ này không hoạt động độc lập mà đang dần hội tụ để tạo ra một hệ sinh thái hoàn chỉnh. Một buổi livestream bán trà sữa có thể được tích hợp trực tiếp với ứng dụng đặt hàng, cho phép người xem chỉ cần nhấn một nút là đơn hàng được tạo tự động với thông tin đã lưu sẵn. AI có thể phân tích hành vi của người xem livestream để đề xuất sản phẩm phù hợp ngay trong lúc họ đang xem, tăng khả năng chuyển đổi từ người xem thành người mua.
Các thương hiệu lớn đã bắt đầu xây dựng những hệ sinh thái khép kín kết nối mọi điểm chạm với khách hàng. Khi bạn xem livestream giới thiệu một loại cà phê mới, bạn nhận được một mã giảm giá độc quyền. Mã này được lưu tự động vào ứng dụng của thương hiệu, nơi AI gợi ý thêm những món phù hợp để kết hợp. Sau khi đặt hàng, bạn nhận được điểm thưởng và có thể tham gia minigame để nhận thêm ưu đãi. Toàn bộ hành trình này được thiết kế để mượt mà, liền mạch và tạo ra trải nghiệm tích cực khiến bạn muốn quay lại.
Công nghệ cũng đang xóa mờ ranh giới giữa online và offline. Nhiều quán cà phê hiện đại đã tích hợp công nghệ AR cho phép khách hàng quét mã QR để xem mô hình 3D của đồ uống, đọc thông tin chi tiết về nguyên liệu hay xem video hướng dẫn pha chế. Khi khách hàng đến quán, hệ thống nhận diện qua ứng dụng và tự động hiển thị lịch sử đặt hàng, gợi ý món yêu thích, thậm chí có thể đề xuất chỗ ngồi ưa thích dựa trên dữ liệu trước đó.
Sự phụ thuộc quá mức vào công nghệ cũng đặt ra không ít rủi ro. Khi hệ thống gặp sự cố, toàn bộ hoạt động kinh doanh có thể tê liệt. Một ứng dụng bị lỗi trong giờ cao điểm có thể khiến doanh nghiệp mất đi hàng nghìn đơn hàng và làm tổn hại đến uy tín. Việc bảo mật dữ liệu khách hàng cũng là mối quan ngại lớn khi tin tặc ngày càng tinh vi và các vụ rò rỉ thông tin có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cả về mặt tài chính lẫn danh tiếng.
Chi phí đầu tư ban đầu cho công nghệ có thể là rào cản lớn đối với các doanh nghiệp nhỏ. Việc xây dựng một ứng dụng chuyên nghiệp, tích hợp hệ thống AI hay tổ chức các buổi livestream chất lượng cao đều đòi hỏi nguồn lực đáng kể. Không phải doanh nghiệp nào cũng có đủ vốn hoặc kiến thức để đầu tư đúng hướng. Nhiều quán nhỏ phải lựa chọn giữa việc duy trì cách làm truyền thống với chi phí thấp hoặc liều lĩnh đầu tư vào công nghệ với hy vọng thu hồi vốn trong tương lai.
Yếu tố con người vẫn không thể thay thế hoàn toàn bằng công nghệ. Dù AI có thông minh đến đâu, nó vẫn không thể tạo ra được sự ấm áp, sự thấu hiểu và những kết nối cảm xúc mà một barista giàu kinh nghiệm mang lại. Một buổi livestream có thể bán được hàng nghìn đơn nhưng không thể tạo ra trải nghiệm thưởng thức đồ uống thư giãn trong không gian quán xinh đẹp. Sự cân bằng giữa công nghệ và yếu tố nhân văn chính là điều mà các doanh nghiệp cần tìm kiếm.
Hoàng Nguyễn