Nghệ nhân Hoàng Anh Sướng - Người 'giữ hồn' cho văn hóa trà Việt
Với niềm đam mê được truyền từ những thế hệ trước trong gia đình, nhà văn, nhà báo, nghệ nhân Hoàng Anh Sướng đã dành nhiều thời gian giới thiệu, truyền bá văn hóa trà Việt đến với nhiều người Hà Nội nói riêng và người Việt Nam nói chung.
"Gia đình tôi có 6 đời làm trà. Tôi là đời thứ sáu nhưng có điều đặc biệt là đến đời cha tôi là nghệ nhân trà Trường Xuân là đời thứ năm, thì bên cạnh việc tiếp tục cái nghiệp làm trà của tổ tiên thì bố Trường Xuân của tôi bắt đầu quan tâm đến vấn đề nghiên cứu và truyền bá về văn hóa trà Việt Nam. Tôi đã kế tục đam mê trà ấy và tiếp tục con đường cha tôi đã đi", anh Sướng chia sẻ.
Tại Hiên Trà Trường Xuân, một không gian thanh tịnh do nghệ nhân Hoàng Anh Sướng sáng lập, mỗi chén trà nhỏ đều mang trong mình một triết lý sống chánh niệm. Không gian nơi đây mộc mạc nhưng đầy chất thiền, giúp người thưởng trà cảm nhận được sự thư thái từ những điều giản dị nhất. Ảnh Tâm Ngọc
Với truyền thống gia đình, nghiệp trà đã ngấm vào tâm hồn Hoàng Anh Sướng từ thuở còn chập chững. Thế nhưng, điều thôi thúc anh quyết định gánh vác nghiệp trà của gia đình lại bắt nguồn từ dịp sinh nhật lần thứ 70 của cha. Khi anh chứng kiến ánh mắt đượm buồn của ông khi nói về văn hóa trà Việt đang ngày bị mai một, anh đã hứa sẽ thay cha gánh vác sứ mệnh gìn giữ văn hóa trà Việt.
Trà Việt mang nhiều nét phong nhã, thanh tao. Người biết thưởng trà cũng là người mang cốt cách hào sảng, thanh lịch, ý nhị và đầy tinh tế. Hơn 20 năm gắn bó với trà, nghệ nhân Hoàng Anh Sướng đã có cơ hội đi đến khắp các vùng miền trên cả nước để tìm hiểu nguồn gốc các loại nguyên liệu trà và ý nghĩa đằng sau mỗi loại trà. Hành trình đó cũng mang đến cho nghệ nhân nhiều hiểu biết thú vị về trà.
Trong sự hối hả cuộc sống, những cuộc trò chuyện, tâm tình, tản mạn bên ấm trà nóng trở thành thứ níu giữ con người về với bình yên. Nghệ nhân Hoàng Anh Sướng chia sẻ: "Pha trà phải cầu kỳ như chinh phục một cô gái đẹp". Từ nhóm bếp đun nước, pha trà, rửa chén... tất cả các công đoạn đều cần người pha trà cẩn thận, tỉ mỉ và chu đáo. Nghệ nhân gói trọn yêu cầu để có một ấm trà ngon trong lời dạy của người xưa: "Nhất thủy, nhì trà, ba pha, tứ ấm".
Trà Việt mang nhiều nét phong nhã, thanh tao. Người biết thưởng trà cũng là người mang cốt cách hào sảng, thanh lịch, ý nhị và đầy tinh tế. Ảnh Tâm Ngọc
Hoàng Anh Sướng mang trà Việt ra thế giới và đón hàng trăm đoàn khách quốc tế đến Việt Nam nghe anh chia sẻ về văn hóa trà. Anh đã được mời tham gia chuẩn bị tiệc trà cho nhiều vị khách quốc tế danh dự như Vua và Hoàng hậu Nhật Bản, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình, tỷ phú Mỹ Bill Gates.
Tâm niệm “Dĩ trà hội hữu” (mượn hương trà để hội tụ bạn bè) của cha ông được Hoàng Anh Sướng đón nhận và phát huy rất tốt. Anh dành phần lớn gia sản của mình cho những chuyến đi Trung Quốc, Nhật Bản, Đài Loan, để tìm hiểu về trà và nghệ thuật thưởng trà của họ, đặc biệt là phương pháp truyền bá văn hoá trà.
Hiên trà Trường Xuân - Nơi tinh hoa hội tụ
Văn hóa trà Việt từ lâu đã hòa quyện trong đời sống người Việt, trà không chỉ như một thức uống giải khát mà còn là biểu tượng của lối sống thanh nhã, tinh tế và tôn trọng sự kết nối giữa con người với con người và con người với thiên nhiên. Trong thời hiện đại, truyền thống này được tiếp nối và lan tỏa mạnh mẽ nhờ những người yêu trà tâm huyết. Nghệ nhân Hoàng Anh Sướng, với cả đời gắn bó cùng trà đạo, anh đã trở thành một trong những biểu tượng của văn hóa trà Việt. Thông qua hành trình tìm hiểu thiền trà cùng anh, ta không chỉ khám phá hương vị đặc biệt của từng chén trà mà còn cảm nhận được sự thanh tịnh và chánh niệm trong từng khoảnh khắc thưởng trà.
Dưới sự dẫn dắt của nghệ nhân Hoàng Anh Sướng, mỗi chén trà nhỏ trở thành một trải nghiệm sâu sắc, giúp chúng ta nhận ra rằng hạnh phúc thực sự đến từ những khoảnh khắc tĩnh lặng và sự kết nối chân thành. Ảnh Tâm Ngọc
Tại Hiên Trà Trường Xuân, một không gian thanh tịnh do nghệ nhân Hoàng Anh Sướng sáng lập, mỗi chén trà nhỏ đều mang trong mình một triết lý sống chánh niệm. Không gian nơi đây mộc mạc nhưng đầy chất thiền, giúp người thưởng trà cảm nhận được sự thư thái từ những điều giản dị nhất. Ngay khi bước vào, bạn sẽ chìm đắm trong bầu không khí trong lành và yên ả, nơi thời gian dường như trôi chậm lại. Hiên trà đã trở thành điểm đến lý tưởng cho cả du khách Việt Nam lẫn quốc tế, thu hút không chỉ người châu Âu, châu Mỹ mà còn có cả những trà sư Nhật Bản cũng muốn tìm hiểu thêm về trà Việt và văn hóa trà Việt Nam.
Theo nghệ nhân Hoàng Anh Sướng, thiền trà không chỉ là cách uống trà mà còn là một nghệ thuật sống, giúp con người quay về với chính mình và kết nối với thiên nhiên. Trong mỗi buổi chia sẻ tại đây, anh không chỉ hướng dẫn cách pha trà, chọn trà mà còn giúp người tham dự thực hành chánh niệm thông qua từng thao tác nhỏ từ nhấp ngụm trà đầu tiên đến cảm nhận vị đậm đà thấm qua đầu lưỡi.
Trà Việt không chỉ là một thức uống bình dị mà còn là sợi dây kết nối các thế hệ và các nền văn hóa. Việt Nam tự hào là một trong những cái nôi đầu tiên của cây chè thế giới, với những cánh rừng trà cổ thụ trải dài từ Suối Giàng, Yên Bái đến dãy Fansipan hùng vĩ. Đặc biệt, những cây chè hàng trăm năm tuổi tại Suối Giàng, cao đến 8 mét và rộng đến ba người ôm không xuể, đã trở thành biểu tượng của sự trường tồn và sức sống mãnh liệt của thiên nhiên Việt Nam.
Không chỉ xuất hiện trong đời sống thường ngày, trà còn gắn liền với các nghi lễ cung đình từ thời phong kiến. Nghệ nhân Hoàng Anh Sướng đã từng tái hiện thành công nghi thức trà cung đình thời Nguyễn tại Festival Huế 2006, khẳng định vị thế riêng biệt của văn hóa trà Việt trên bản đồ thế giới, bên cạnh những nền trà lớn như Trung Quốc và Nhật Bản.
Thiền trà - Chánh niệm trong từng ngụm trà
Thiền trà, xuất phát từ triết lý Phật giáo Thiền tông, là sự kết hợp giữa nghệ thuật uống trà và sự thực hành chánh niệm. Nghệ nhân Hoàng Anh Sướng chia sẻ, thiền trà không đòi hỏi sự cầu kỳ mà chính sự đơn giản mới là tinh hoa. Trong từng thao tác đun nước, pha trà, rót trà người pha cần tập trung vào hiện tại, tận hưởng từng khoảnh khắc và không để tâm trí vướng bận lo âu. Mỗi chén trà vì thế trở thành một tấm gương phản chiếu tâm hồn người uống, giúp xua tan mọi phiền não và mang lại sự an nhiên.
Những giá trị cốt lõi của thiền trà “Hòa, Kính, Thanh, Tịnh” gợi nhắc chúng ta về sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Nghệ nhân Hoàng Anh Sướng nhấn mạnh rằng chánh niệm không chỉ là một trạng thái tinh thần mà còn là cách đối xử với mọi thứ xung quanh bằng sự tôn trọng và trân trọng.
“Nhất thủy - Nhị trà - Tam bôi - Tứ bình - Ngũ quần anh” nghệ nhân Hoàng Anh Sướng cho biết, để thưởng trà trọn vẹn, không chỉ cần nước và trà ngon, mà còn cần sự đồng hành của những người bạn tri kỷ. Thiền trà không chỉ là hành trình khám phá hương vị mà còn là cách kết nối với chính mình và người khác. Những giây phút độc ẩm (uống một mình) mang lại sự tỉnh thức nội tâm, trong khi đối ẩm (uống cùng người khác) và quần ẩm (uống theo nhóm) tạo nên sợi dây liên kết yêu thương giữa con người.
Qua từng chén trà, nghệ nhân Hoàng Anh Sướng khéo léo truyền đạt triết lý sống: hạnh phúc không nằm ở những điều lớn lao mà trong từng khoảnh khắc nhỏ bé, giản dị quanh ta. Ông ví mỗi lá trà là món quà từ đất trời, được nuôi dưỡng bởi nước nguồn và ánh sáng, và khi pha bằng tấm lòng chân thật, chén trà trở thành cầu nối giữa con người và thiên nhiên.
Trong nhịp sống hối hả của xã hội hiện đại, thiền trà mang đến cho con người cơ hội sống chậm lại và tìm thấy sự bình yên từ những điều giản dị. Nghệ nhân Hoàng Anh Sướng đã giúp tái hiện và lan tỏa nét đẹp văn hóa trà Việt – một văn hóa không chỉ để uống mà để sống, để thực hành chánh niệm và tìm về sự cân bằng nội tâm.
Thiền trà không phải là việc uống trà đơn thuần mà là hành trình quay về với bản ngã, khám phá giá trị tinh thần và học cách yêu thương chính mình cũng như thế giới xung quanh. Dưới sự dẫn dắt của nghệ nhân Hoàng Anh Sướng, mỗi chén trà nhỏ trở thành một trải nghiệm sâu sắc, giúp chúng ta nhận ra rằng hạnh phúc thực sự đến từ những khoảnh khắc tĩnh lặng và sự kết nối chân thành.
Hành trình cùng nghệ nhân Hoàng Anh Sướng tìm hiểu về văn hóa trà Việt và thiền trà mở ra không chỉ tri thức mà còn là những bài học sâu sắc về chánh niệm và sự an yên. Từ mỗi chén trà, ta cảm nhận được sự kết nối giữa con người với thiên nhiên, giữa truyền thống và hiện tại. Thiền trà không chỉ là nghệ thuật uống trà mà còn là triết lý sống, giúp ta tìm lại chính mình, trân trọng từng khoảnh khắc đời thường. Với tình yêu và tâm huyết của các nghệ nhân, tin chắc rằng văn hóa trà Việt sẽ tiếp tục lan tỏa, chinh phục trái tim của những ai tìm kiếm sự thanh tịnh và giá trị tinh thần trong cuộc sống.