Trong bối cảnh thị trường tiêu dùng biến động mạnh, ngành Thực phẩm & Đồ uống (F&B) Việt Nam không chỉ duy trì vị thế mà còn thể hiện sự phục hồi đầy bản lĩnh. Theo báo cáo của Vietnam Report, Top 10 công ty uy tín ngành F&B năm 2025 là minh chứng sống động cho thấy: trong thương trường, đạo đức kinh doanh không chỉ là chuẩn mực, mà còn là lợi thế cạnh tranh chiến lược. Những giá trị truyền thống như kỷ luật nghề nghiệp, trách nhiệm với cộng đồng và minh bạch trong vận hành đang giúp doanh nghiệp đứng vững trước bão tố kinh tế.
Đạo đức kinh doanh F&B không chỉ là chi phí tuân thủ, mà còn là lợi thế cạnh tranh bền vững. Ảnh minh họa
Năm 2024 được xem là một phép thử khắc nghiệt. Sức mua nội địa suy giảm, cạnh tranh gia tăng, chi phí đầu vào leo thang, cộng thêm tác động từ thiên tai, khiến thu nhập hộ gia đình giảm sút. Thế nhưng ngành F&B vẫn ghi nhận con số ấn tượng: doanh thu toàn ngành đạt 688,8 nghìn tỷ đồng, tăng 16,6% so với năm trước; tỷ lệ doanh nghiệp tăng trưởng doanh thu đạt 67,2%, trong khi 55,9% cải thiện lợi nhuận. Những số liệu tưởng chừng khô khan này, nếu nhìn kỹ, lại phản ánh nhịp điệu kiên cường: doanh nghiệp không đầu hàng mà chọn cách tinh gọn quy trình, tối ưu chi phí và kiên định với chiến lược dài hạn.
Bước sang nửa đầu 2025, nền kinh tế Việt Nam hồi phục mạnh mẽ với GDP tăng 7,52%, mức cao nhất gần hai thập kỷ; hơn 128 nghìn doanh nghiệp mới ra đời; chỉ số sản xuất chế biến thực phẩm tăng 10,1%, đồ uống tăng 2,6%. Đây là nền tảng vĩ mô quan trọng, tiếp sức cho ngành F&B vượt qua “hạn hán” thị trường và hồi sinh mạnh mẽ.
Dẫu vậy, phục hồi không diễn ra đều. Sáu tháng đầu 2025 chứng kiến sự phân hóa rõ rệt: tỷ lệ doanh nghiệp tăng doanh thu giảm còn 38,7%, trong khi tỷ lệ doanh nghiệp suy giảm tăng lên 45,2%. Nghịch lý là lợi nhuận vẫn tăng, với 61,3% doanh nghiệp báo lãi cải thiện. Điều này cho thấy các doanh nghiệp đã học cách “chạy chậm mà chắc”, tối ưu định mức, tái cơ cấu danh mục và chọn đúng phân khúc thiết yếu thay vì chạy theo mọi cơn sóng. Kỷ luật, giá trị tưởng giản dị nhưng thường bị lãng quên trong thời kỳ thịnh vượng, giờ trở thành công cụ quyết định sinh tồn.
Người tiêu dùng hậu khủng hoảng thể hiện sự chuyển dịch rõ rệt: ưu tiên các sản phẩm thiết yếu, lành mạnh, minh bạch. Sữa và thực phẩm từ sữa, thực phẩm tươi sống và đông lạnh lấy lại niềm tin; dầu ăn, gia vị, nước chấm gần bão hòa; đồ uống có cồn chịu áp lực kép từ nhận thức xã hội và khung pháp lý; nước giải khát ít rủi ro, tiện lợi nên được ưu tiên. Doanh nghiệp nào tuân thủ nguyên tắc “nuôi dưỡng sức khỏe, công khai nguồn gốc, cam kết môi trường” sẽ đứng ở trung tâm dòng tiền, không chỉ nhờ hợp thị hiếu mà còn vì chạm đúng tâm lý tiêu dùng hậu khủng hoảng.
Niềm tin thị trường 2025 như một sợi dây đàn: căng vừa đủ để ngân vang nhưng có thể đứt nếu kéo quá tay. Tỷ lệ người tin vào cải thiện tài chính gia tăng, trong khi nhóm bi quan giảm. Niềm tin này là cơ hội cho doanh nghiệp biết tiết chế và định hướng, nhưng cũng là cảnh báo: mọi sơ suất đều bị phơi bày nhanh chóng trên nền tảng số.
Marketing số trở thành trung tâm chiến lược ngành F&B. 79,2% doanh nghiệp dự kiến tăng ngân sách truyền thông; 92,3% tập trung vào mạng xã hội; video ngắn, hợp tác KOL/KOC và AI, machine learning hình thành “tam giác tăng trưởng” nhận diện thương hiệu. Song, sức mạnh truyền thông đi kèm áp lực minh bạch. Quý II/2025 chứng kiến tin tiêu cực tăng vọt về hình ảnh và sản phẩm, nhấn mạnh một điều: truyền thông có thể là đôi cánh, nhưng cũng có thể là cơn gió ngược nếu đánh đổi sự thật.
Sự trỗi dậy của KOL/KOC tạo sức lan tỏa nhanh, nhưng rủi ro FOMO đi kèm. Những sản phẩm “thổi phồng công dụng” hay đồ uống gắn mác “tốt cho sức khỏe” thiếu chứng minh dễ tạo phản ứng tiêu cực. KOL không thể là thước đo duy nhất; chuẩn mực phải dựa trên hồ sơ an toàn, tiêu chuẩn quản trị và minh bạch dữ liệu. Doanh nghiệp cầm “thanh gươm” marketing số đúng cách là kết hợp sáng tạo với vận hành chặt chẽ: kiểm duyệt nội dung đa tầng, cơ chế kiểm chứng độc lập, sổ tay khủng hoảng thực tế, công bố minh bạch, có truy xuất nguồn gốc và thời gian khắc phục cụ thể.
AI và machine learning có thể cá nhân hóa nội dung, tối ưu chi phí, dự báo nhu cầu, nhưng chỉ thực sự tạo giá trị khi được “buộc” bằng nguyên tắc. Dữ liệu huấn luyện nhiễu, gợi ý sai lệch sẽ làm mất niềm tin người tiêu dùng. Vì vậy, khung đạo đức công nghệ phải bao gồm dữ liệu sạch, mô hình minh bạch và kiểm định chéo giữa marketing và pháp chế, đảm bảo công nghệ không thay thế lương tâm nghề nghiệp mà khuếch đại nó.
Đạo đức kinh doanh trong F&B trở thành “lá chắn” bảo vệ niềm tin. 100% doanh nghiệp trong khảo sát áp dụng tiêu chuẩn vệ sinh an toàn, phổ biến là ISO 22000. 88,9% dự kiến nâng cấp quy trình, tập trung vào: đầu tư công nghệ kiểm soát hiện đại, đào tạo nhân sự, siết chặt giám sát chuỗi cung ứng. Truy xuất nguồn gốc, nhật ký chất lượng số hóa, mốc kiểm định và kháng nghị công khai là cơ chế xây dựng niềm tin mới, khiến truyền thông tiêu cực khó tạo đột biến.
Đạo đức kinh doanh trong F&B không chỉ là “chi phí tuân thủ”, mà là lợi thế cạnh tranh. Một dây chuyền đạt chuẩn chỉ là khởi điểm; điểm đến là tổ chức biết nói thật, nhận lỗi, sửa sai nhanh, đặt an toàn lên trên lợi nhuận ngắn hạn. Niềm tin không đến từ khẩu hiệu mà từ chi tiết nhỏ: giám sát nhiệt độ kho liên tục, rà soát nhà cung cấp định kỳ, phản hồi khách hàng nhanh chóng và có trách nhiệm. Đây là “kỹ nghệ lặng thầm”, nơi quy trình khô khan được dệt bằng tự trọng nghề nghiệp.
Ở phía người tiêu dùng, giáo dục an toàn thực phẩm cần cách tiếp cận mới: dạy lựa chọn dựa trên tiêu chuẩn, đọc nhãn và hiểu chứng nhận, thái độ bình tĩnh trước thông tin một chiều. Khi cả doanh nghiệp và người tiêu dùng cùng trưởng thành, “cơn bão niềm tin” tự tan, để lại nền tảng vững chắc cho những doanh nghiệp biết chăm cây từ gốc.
Trong bức tranh tổng thể, F&B Việt giữa thời biến động không chỉ là câu chuyện phục hồi doanh thu hay lợi nhuận. Đó là hành trình chứng minh rằng đạo đức kinh doanh, sự minh bạch, kỷ luật, trách nhiệm, là lợi thế cạnh tranh bền vững nhất. Những doanh nghiệp biết đặt niềm tin và sức khỏe người tiêu dùng lên trên lợi nhuận ngắn hạn chính là những “ngọn hải đăng” dẫn lối cho cả ngành, tạo ra giá trị kinh tế và xã hội song song.
Tương lai của F&B Việt sẽ không chỉ được đo bằng con số trên báo cáo tài chính, mà bằng độ bền vững của niềm tin. Trong kỷ nguyên hậu khủng hoảng, đạo đức kinh doanh chính là mạch nước ngầm nuôi dưỡng sự phát triển, nơi mỗi sản phẩm đi qua tay người tiêu dùng không chỉ là món hàng, mà là một cam kết về sức khỏe, minh bạch và trách nhiệm. Những doanh nghiệp thấm nhuần triết lý này, biết kết hợp công nghệ, marketing số và quản trị chuỗi cung ứng bằng kỷ luật và đạo đức, sẽ không chỉ đứng vững mà còn dẫn đầu ngành F&B Việt trong thập kỷ tới.