Chương trình nghệ thuật tại lễ kỷ niệm các danh nhân, di sản văn hóa làng Trường Lưu.
Sáng 24/6, tại Trung tâm văn hóa điện ảnh tỉnh Hà Tĩnh long trọng tổ chức chương trình lễ kỷ niệm 310 năm năm sinh Thám hoa Nguyễn Huy Oánh (1713 - 2023), 280 năm năm sinh danh nhân Nguyễn Huy Tự (1743 - 2023), 240 năm năm sinh danh nhân Nguyễn Huy Hổ (1783 - 2023) và đón Bằng công nhận Văn bản Hán Nôm Làng Trường Lưu là di sản tư liệu Chương trình ký ức thế giới Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.
Làng duy nhất có 3 di sản được ghi danh
Phát biểu tại buổi lễ Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Lê Ngọc Châu cho hay: Hà Tĩnh đây là vùng đất giàu truyền thống lịch sử, văn hóa. Nơi đây hội tụ nhiều di sản văn hóa vật thể, phi vật thể được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại như Ca trù, Dân ca Ví - Giặm Nghệ Tĩnh. Mộc bản Trường học Phúc Giang, Hoàng hoa sứ trình đồ, Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu là 3 Di sản tư liệu thuộc Chương trình ký ức thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Hà Tĩnh cũng là quê hương của Danh nhân văn hóa thế giới - Đại thi hào Nguyễn Du được UNESCO vinh danh trong năm 2015.
Toàn tỉnh hiện có hơn 1.800 di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh, trong đó có 2 di tích quốc gia đặc biệt, 86 di tích cấp quốc gia và 550 di tích cấp tỉnh.
Phó Chủ tịch tỉnh Hà Tĩnh Lê Ngọc Châu phát biểu tại buổi lễ.
Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể Thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương khẳng định: Cùng với các làng văn hóa, làng khoa bảng như Đông Thái (Đức Thọ), Tiên Điền (Nghi Xuân), Trường Lưu (Can Lộc) luôn là niềm tự hào của bao thế hệ người dân Hà Tĩnh. Hiếm ngôi làng nào có bề dày văn hóa như mảnh đất xã Trường Lưu, nay là xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc với 3 di sản tư liệu khu vực châu Á-Thái Bình Dương thuộc Chương trình ký ức Thế giới của UNESCO, 4 di tích quốc gia, 10 di tích được xếp hạng cấp tỉnh cùng với nhiều di sản tiềm năng. Đây là tài nguyên vô giá mà các thế hệ cha ông đi trước đã dày công kiến tạo, trao truyền cho người dân Trường Lưu nói riêng và người dân Hà Tĩnh nói chung.
Thứ trưởng cũng đề nghị tỉnh Hà Tĩnh sớm quy hoạch làng văn hóa Trường Lưu, tranh thủ các nguồn lực, có kế hoạch tổng thể để nghiên cứu, kiểm kê ứng dụng chuyển đổi số, tập trung khai thác, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể và di sản tư liệu.
Gia đình khoa bảng
Nguyễn Huy Oánh sinh ngày 17 tháng 9 năm Quý Tỵ (1713). Năm Nhâm Tý (1732), Nguyễn Huy Oánh đỗ đầu thi Hương. Năm 1744, ông làm Tri huyện huyện Cảnh Thuần. Năm 1747, ông được thăng chức Tri phủ phủ Trường Khánh. Năm 1748, Nguyễn Huy Oánh đỗ Đình nguyên Thám hoa. Sau khi đỗ đạt, Nguyễn Huy Oánh được giao giữ nhiều chức vụ quan trọng trong triều đình. Năm Ất Dậu 1765, ông được cử làm Chánh sứ sang nhà Thanh, trong chuyến đi này, ông soạn bộ Hoàng Hoa sứ trình đồ, đã được ghi danh là Di sản tư liệu khu vực châu Á - Thái Bình Dương năm 2018.
Ngoài sự nghiệp chính trị, Nguyễn Huy Oánh để lại một khối lượng trước tác đồ sộ với các tác phẩm tiêu biểu như Hoàng Hoa sứ trình đồ, Huấn nữ tử ca, Phụng sứ Yên đài tổng ca, Bắc dư tập lãm… Nguyễn Huy Oánh cũng chính là một trong những người có công đầu trong việc tạo lập nên Phúc Giang thư viện, sáng tạo nên di sản Mộc bản Trường học Phúc Giang...
Trao bằng chứng nhận Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu là di sản tư liệu Chương trình ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương cho tỉnh Hà Tĩnh.
Thám hoa Nguyễn Huy Oánh có con trai trưởng là Nguyễn Huy Tự sinh ngày 3 tháng 9 năm Quý Hợi (1743). Nguyễn Huy Tự làm quan ở triều đại Tây Sơn, giữ chức Hữu tham tri bộ Binh. Nguyễn Huy Tự để lại tác phẩm Truyện Hoa tiên - một tác phẩm quan trọng đánh dấu quá trình phát triển của nền văn học Việt Nam trung đại.
Thám hoa Nguyễn Huy Oánh có cháu nội là Nguyễn Huy Hổ là con trai thứ 3 của Nguyễn Huy Tự, sinh ngày 21 tháng 8 năm Quý Mão 1783.
Từ thân thế, cuộc đời và sự nghiệp của Thám hoa Nguyễn Huy Oánh, danh nhân Nguyễn Huy Tự, Nguyễn Huy Hổ, có thể thấy dòng họ Nguyễn Huy Trường Lưu đã đóng vai trò rất quan trọng trong việc tạo dựng môi trường văn hóa, kiến tạo các giá trị văn hóa cho quê hương và lan tỏa các giá trị văn hóa ấy ra khắp vùng Hồng Lam.
Hà Tĩnh long trọng tổ chức các hoạt động kỷ niệm 310 năm Năm sinh Nguyễn Huy Oánh, 280 năm Năm sinh Nguyễn Huy Tự, 240 năm Năm sinh Nguyễn Huy Hổ, công bố Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu là di sản tư liệu Chương trình ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương là sự kiện văn hóa quan trọng, minh chứng sinh động cho ý thức kế thừa, nối tiếp và tôn vinh các bậc hiền nhân của tỉnh, của đất nước.
Đại biểu tham quan các di sản văn hóa làng Trường Lưu.
Để bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa Trường Lưu và của tỉnh Hà Tĩnh, Thứ trưởng Bộ VHTTDL đề nghị tỉnh cần khẩn trương quy hoạch Làng Văn hóa Trường Lưu, có kế hoạch tổng thể về bảo tồn các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của tỉnh; tranh thủ các nguồn lực, đẩy mạnh hoạt động quảng bá, giới thiệu, vinh danh các di sản của tỉnh, của làng Trường Lưu.
Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hoàng Đạo Cương đã trao bằng chứng nhận Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu là di sản tư liệu Chương trình ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương cho tỉnh Hà Tĩnh.
Sau lễ kỷ niệm là lễ rước bằng chứng nhận Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu là di sản tư liệu Chương trình ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương về xã Kim Song Trường (Can Lộc).
Trước đó, huyện Can Lộc đã tổ chức nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc xung quanh sự kiện đón bằng chứng nhận Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu là di sản tư liệu Chương trình ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Diễm Phước