Các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Trần Hồng Hà, Phó Thủ tướng Chính phủ; Đào Hồng Lan, Bộ trưởng Y tế; Trần Đức Thắng, Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương tới dự. Cùng dự có lãnh đạo nhiều bộ, ban, ngành Trung ương; các đồng chí Thường trực Tỉnh ủy Hải Dương: Lê Văn Hiệu, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh; Triệu Thế Hùng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; đại biểu nhiều tỉnh, thành phố bạn; các đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy, lãnh đạo UBND, Ủy ban MTTQ tỉnh, các sở, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh, lãnh đạo UBND các huyện, thị xã, thành phố và đông đảo nhân dân, du khách thập phương.
Thay vì tổ chức lễ dâng hương tưởng niệm và khai hội vào ban ngày như những năm trước, năm nay hoạt động này được tổ chức vào buổi tối. Diễn văn do đồng chí Triệu Thế Hùng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh đọc tại lễ tưởng niệm khẳng định tại vùng đất Kiếp Bạc linh thiêng còn âm vang Hào khí Đông A trên 700 năm trước, lễ tưởng niệm năm nay là dịp bày tỏ lòng biết ơn đối với Anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn. Hải Dương là vùng đất địa linh, nhân kiệt, có bề dày truyền thống lịch sử, văn hóa.
Khu di tích đặc biệt quốc gia Côn Sơn - Kiếp Bạc, tâm điểm của vùng đất thiêng “Chí Linh bát cổ”. Nơi đây, trời bày đất dựng, hình thế hiểm yếu về quân sự, đắc địa về phong thủy. Vào thời Trần, Quốc Công Tiết Chế Trần Hưng Đạo đã lập đại bản doanh Vạn Kiếp, cùng vua tôi nhà Trần tổ chức hội quân với ý chí quyết chiến, quyết thắng đập tan ý đồ bành trướng của đế quốc Nguyên Mông xâm lược.
Quốc Công Tiết chế Trần Hưng Đạo tên thật là Trần Quốc Tuấn (sinh năm 1228), thuộc dòng dõi tôn thất quý tộc nhà Trần. Từ nhỏ, Trần Quốc Tuấn đã nổi tiếng là người có dung mạo khôi ngô, thông minh xuất chúng, thông kim bác cổ, văn võ song toàn, hội tụ đầy đủ các đức tốt: Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín. Trần Hưng Đạo là một hình tượng sáng ngời của lòng yêu nước, tinh thần quật khởi đấu tranh giải phóng dân tộc. Vào thế kỷ XIII, quân Nguyên Mông 3 lần xâm lược nước ta. Dưới sự lãnh đạo tài tình của Trần Hưng Đạo, quân dân nhà Trần đã vượt qua muôn vàn khó khăn và thử thách,“lấy ít địch nhiều, lấy yếu thắng mạnh” ba lần đánh tan hàng vạn quân xâm lược hùng mạnh, giành thắng lợi lẫy lừng.
Tên tuổi của Trần Hưng Đạo gắn liền với những chiến công hiển hách ở Đông Bộ Đầu, Hàm Tử, Tây Kết, Chương Dương, Vạn Kiếp, Bạch Đằng Giang… và mãi mãi là niềm tự hào của dân tộc Việt Nam trong lịch sử dựng nước và giữ nước. Không chỉ biết đến với vai trò là một nhà quân sự thiên tài, Trần Quốc Tuấn còn soạn 2 bộ sách để dạy các tướng lĩnh đương thời cầm quân đánh giặc là Binh Thư yếu lược và Vạn Kiếp tông bí truyền thư. Trong đó, tiêu biểu với bài “Hịch tướng sĩ” được viết bằng giọng văn thống thiết, hùng hồn đã khích lệ tinh thần yêu nước, căm thù giặc, làm lay động hàng ngàn tướng sĩ. Với công lao to lớn đó, ông đã được các vua Trần phong làm Đại vương và lập đền thờ khi còn sống tại Vạn Kiếp gọi là Sinh từ.
Ngày 20/8 năm Canh Tý 1300, ông mất tại phủ đệ Vạn Kiếp. Triều đình tiến phong ông là "Thái sư Thượng phụ Thượng Quốc công nhân vũ Hưng Đạo Đại vương", nhân dân Đại Việt suy tôn ông là "Đức Thánh Trần cửu thiên vũ đế", lập đền thờ để tưởng nhớ công lao to lớn của người đối với non sông, đất nước ngay trên nền vương phủ gọi là đền Kiếp Bạc. Đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương khẳng định ngoài việc thực hành các nghi lễ chính, Lễ hội mùa thu Côn Sơn - Kiếp Bạc năm 2023 còn được nâng tầm và gắn với nhiều hoạt động đặc sắc, lần đầu tiên được tổ chức của Festival Chí Linh - Hải Dương 2023.
Đây là dịp để quảng bá các tiềm năng, thế mạnh về kinh tế - văn hóa, xã hội, các sản phẩm du lịch, sản phẩm đặc trưng của tỉnh Hải Dương đến đông đảo nhân dân, du khách thập phương, góp phần tuyên truyền quảng bá những giá trị và nét đẹp văn hóa của lễ hội, khu di tích quốc gia đặc biệt Côn Sơn - Kiếp Bạc, TP Chí Linh và tỉnh Hải Dương.
Những hoạt động nằm trong chương trình Lễ hội mùa thu Côn Sơn - Kiếp Bạc năm 2023 còn góp phần khẳng định giá trị toàn vẹn, to lớn, toàn cầu, minh chứng cho hồ sơ quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc mà 3 tỉnh Hải Dương, Quảng Ninh, Bắc Giang đang hoàn thiện, trình UNESCO vinh danh là di sản thế giới. Tại buổi lễ, các đại biểu, nhân dân và du khách thập phương được thưởng thức hoạt cảnh chèo “Hùng khí Lục Đầu Giang”, tái hiện lại không khí hào hùng, linh thiêng của hơn 700 năm trước trên vùng đất Vạn Kiếp, Bình Than… do các nghệ sĩ Nhà hát Chèo và Trung tâm Văn hóa nghệ thuật tỉnh Hải Dương biểu diễn.
Ngô Quảng