Khi giỏ hàng online trở thành 'chiến trường' của hàng tiêu dùng

Thương mại điện tử Việt Nam đang chứng kiến giai đoạn phát triển mạnh mẽ nhất trong lịch sử. Thị trường bán lẻ trực tuyến năm 2024 đạt 32 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng lên tới 27%, một con số ấn tượng cho thấy người Việt Nam đang ngày càng tin tưởng và ưa chuộng hình thức mua sắm trực tuyến. Không còn chỉ là kênh phụ, thương mại điện tử đã chiếm tỷ trọng khoảng 9% so với tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước, và con số này được dự báo sẽ tiếp tục tăng mạnh trong những năm tới.

Sự chuyển dịch này không chỉ đơn thuần là thay đổi kênh bán hàng, mà còn là một cuộc cách mạng toàn diện trong cách người tiêu dùng tìm kiếm thông tin, so sánh giá cả và đưa ra quyết định mua hàng. Nếu trước đây, việc mua sắm còn bị giới hạn bởi địa lý và thời gian, thì giờ đây mọi rào cản đó đã bị phá bỏ. Người tiêu dùng có thể mua sắm bất cứ lúc nào, ở bất cứ đâu, và quan trọng hơn cả là họ có thể so sánh giá cả, chất lượng giữa hàng trăm, hàng nghìn sản phẩm tương tự chỉ trong vài phút.

Chính sự tiện lợi và minh bạch này đã biến các sàn thương mại điện tử thành một đấu trường khốc liệt. Mỗi giỏ hàng online không chỉ là nơi chứa những món đồ người tiêu dùng định mua, mà còn là chiến tích của một cuộc cạnh tranh không hồi kết giữa vô số thương hiệu đang cố gắng thu hút sự chú ý của cùng một khách hàng.

Một trong những thách thức lớn nhất mà hàng tiêu dùng nội địa phải đối mặt trên không gian số chính là làn sóng hàng nhập khẩu giá rẻ, đặc biệt là từ Trung Quốc. Năm 2024 chứng kiến sự gia tăng đột biến của hàng nhập khẩu với hơn 324,1 triệu sản phẩm, tạo ra 14.200 tỉ đồng doanh số, tăng 42,9% so với cùng kỳ. Con số này phản ánh một thực tế đáng lo ngại về sức ép cạnh tranh mà các doanh nghiệp Việt đang phải gánh chịu.

Hàng giá rẻ từ các quốc gia láng giềng không chỉ tràn vào thông qua các sàn thương mại điện tử trong nước mà còn đến trực tiếp qua các nền tảng xuyên biên giới. Sự xuất hiện của các sàn như Temu, Shein hay việc Taobao, Alibaba cho phép mua hàng trực tiếp về Việt Nam đã tạo ra một cuộc cạnh tranh không cân sức. Những sản phẩm này thường có giá cực kỳ thấp, đôi khi chỉ bằng một phần ba hay thậm chí một phần tư so với hàng nội địa, khiến người tiêu dùng khó có thể cưỡng lại được sức hấp dẫn của chúng.

Lợi thế về giá của hàng nhập khẩu đến từ nhiều yếu tố. Quy mô sản xuất khổng lồ, chuỗi cung ứng được tối ưu hóa tối đa và đôi khi là những khoản hỗ trợ từ chính phủ giúp các sản phẩm này có thể duy trì mức giá cực kỳ cạnh tranh. Thêm vào đó, một số sàn thương mại điện tử còn áp dụng chiến lược "đốt tiền" để giành thị phần, cung cấp voucher giảm giá khủng, miễn phí vận chuyển và các chương trình khuyến mãi hấp dẫn, khiến giá thành cuối cùng mà người tiêu dùng phải trả trở nên vô cùng hấp dẫn.

Trước làn sóng tấn công này, nhiều doanh nghiệp Việt cảm thấy bất lực. Họ không thể cạnh tranh về giá khi chi phí đầu vào, từ nguyên liệu, nhân công đến thuế và các chi phí tuân thủ pháp luật đều cao hơn. Cuộc chiến dường như đã được định đoạt ngay từ đầu khi so sánh đơn thuần về mức giá bán.

Tuy nhiên, trong thực tế, giá cả dù quan trọng nhưng không phải là yếu tố duy nhất quyết định quyết định mua hàng của người tiêu dùng. Đây chính là khe hở mà các thương hiệu nội địa đang cố gắng khai thác để tạo ra sự khác biệt trong cuộc chiến giỏ hàng online.

Chất lượng sản phẩm là vũ khí mạnh mẽ đầu tiên. Sau nhiều lần mua hàng giá rẻ trực tuyến và nhận được sản phẩm không đúng như hình ảnh quảng cáo, chất lượng kém hoặc thậm chí không sử dụng được, nhiều người tiêu dùng đã trở nên thận trọng hơn. Họ bắt đầu nhận ra rằng giá thấp đôi khi đi kèm với rủi ro cao. Các thương hiệu Việt Nam có uy tín, với lịch sử hoạt động lâu dài và cam kết về chất lượng, đang dần lấy lại được niềm tin của khách hàng nhờ vào sự ổn định và tin cậy này.

Dịch vụ hậu mãi cũng là điểm mạnh mà hàng nội địa có thể tận dụng. Khi mua hàng từ các sàn xuyên biên giới, người tiêu dùng thường gặp khó khăn trong việc khiếu nại, đổi trả hay bảo hành sản phẩm. Thời gian chờ đợi dài, quy trình phức tạp và đôi khi là sự bất lực khi phải giao tiếp bằng ngôn ngữ khác khiến trải nghiệm trở nên không mấy thoải mái. Ngược lại, các thương hiệu Việt Nam với mạng lưới phân phối trong nước, đội ngũ chăm sóc khách hàng nói tiếng Việt và chính sách đổi trả rõ ràng có thể mang lại sự an tâm hơn cho người mua.

Thời gian giao hàng cũng là một yếu tố quan trọng. Trong khi hàng nhập khẩu có thể mất từ vài tuần đến một tháng mới đến tay người tiêu dùng, hàng nội địa có thể được giao trong vòng vài giờ hoặc tối đa vài ngày. Trong thời đại mà mọi thứ đều cần tức thì, lợi thế về tốc độ giao hàng có thể là yếu tố quyết định, đặc biệt đối với những sản phẩm người tiêu dùng cần gấp.

Trong kỷ nguyên số, chỉ vài cú chạm trên điện thoại cũng mở ra hàng nghìn lựa chọn từ khắp thế giới. Trên “mặt trận” thương mại điện tử, các thương hiệu Việt đang nỗ lực khẳng định vị thế bằng chiến lược thích ứng linh hoạt và sáng tạo.

Để tồn tại và phát triển, doanh nghiệp Việt không thể chỉ dựa vào cảm tình của người tiêu dùng, mà phải chủ động xây dựng chiến lược bài bản, từ tối ưu trải nghiệm mua sắm trực tuyến đến phát triển thương hiệu bền vững. Hình ảnh sản phẩm sắc nét, thông tin minh bạch, phản hồi nhanh và chuyên nghiệp là những yếu tố giúp tạo dựng niềm tin, thúc đẩy quyết định mua hàng.

Bên cạnh đó, việc khai thác các công cụ tiếp thị số, từ quảng cáo hướng đối tượng, hợp tác với người ảnh hưởng, đến livestream giới thiệu sản phẩm đang mở ra cơ hội tiếp cận khách hàng một cách sinh động và trực tiếp hơn.

Lợi thế của thương hiệu Việt nằm ở sự am hiểu thị trường nội địa và khả năng kể chuyện bằng bản sắc văn hóa Việt Nam. Dù là trong thời trang, ẩm thực hay đồ uống, những sản phẩm được thiết kế phù hợp với thị hiếu và thói quen tiêu dùng trong nước luôn có sức hấp dẫn riêng.

Tuy nhiên, thương mại điện tử cũng đặt ra yêu cầu cao về tính minh bạch và cạnh tranh lành mạnh. Việc đảm bảo chất lượng, tôn trọng sở hữu trí tuệ và xây dựng uy tín bền vững không chỉ giúp doanh nghiệp phát triển mà còn góp phần hình thành môi trường kinh doanh văn minh, đáng tin cậy.

Trong thế giới số, mỗi “giỏ hàng” là một sự lựa chọn và tổng hòa của hàng triệu lựa chọn ấy đang định hình tương lai của hàng Việt. Những thương hiệu biết sáng tạo, kiên định với giá trị và lấy khách hàng làm trung tâm sẽ là người dẫn dắt hành trình xây dựng nền kinh tế số Việt Nam tự tin, bền vững và giàu bản sắc.

Hoàng Nguyễn