Tết Nguyên đán không chỉ là dịp đoàn tụ mà còn là thời điểm để thưởng thức các món ăn truyền thống. Tuy nhiên, bên cạnh niềm vui, vấn đề ngộ độc thực phẩm lại thường xuyên xuất hiện do thói quen tích trữ và chế biến không đúng cách. Hiểu rõ nguyên nhân và cách phòng tránh là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe gia đình trong những ngày lễ.
Việc chủ động lựa chọn thực phẩm an toàn, bảo quản và chế biến đúng cách không chỉ giúp phòng tránh ngộ độc thực phẩm mà còn mang lại sự an tâm, trọn vẹn cho những ngày lễ.
Nguyên nhân ngộ độc thực phẩm trong dịp Tết
Thực phẩm không rõ nguồn gốc: Nhu cầu tiêu thụ tăng mạnh vào dịp Tết dẫn đến việc mua thực phẩm từ các nguồn không đảm bảo, như giò chả, bánh chưng, hoặc nem rán. Những sản phẩm này tiềm ẩn nguy cơ nhiễm khuẩn, hóa chất bảo quản hoặc phụ gia độc hại.
Bảo quản sai cách: Việc dự trữ thực phẩm số lượng lớn nhưng thiếu thiết bị bảo quản phù hợp dễ khiến thực phẩm bị hư hỏng hoặc nhiễm vi khuẩn. Đặc biệt, các món ăn để qua đêm, nếu không đậy kín và bảo quản đúng nhiệt độ, rất dễ sinh độc tố.
Chế biến không vệ sinh: Sử dụng dụng cụ chưa rửa sạch, chế biến thực phẩm sống và chín trên cùng bề mặt, hoặc không rửa tay kỹ lưỡng là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến nhiễm chéo vi khuẩn.
Triệu chứng và hậu quả ngộ độc thực phẩm
Ngộ độc thực phẩm thường biểu hiện nhanh chóng với các triệu chứng như:
Đau bụng: Cảm giác quặn thắt liên tục, gây khó chịu.
Buồn nôn và nôn mửa: Phản ứng tự nhiên để loại bỏ độc tố, nhưng có thể dẫn đến mất nước nếu kéo dài.
Tiêu chảy: Thường kèm phân lỏng hoặc có máu, nguy hiểm nhất là ở trẻ em và người cao tuổi do mất nước và điện giải.
Sốt cao và mệt mỏi: Một số loại vi khuẩn như Salmonella hay E. coli có thể gây nhiễm trùng toàn thân, khiến người bệnh suy nhược nghiêm trọng.
Trong trường hợp nghiêm trọng, ngộ độc thực phẩm có thể:
Gây tổn thương cơ quan - Độc tố từ vi khuẩn như Clostridium botulinum có thể dẫn đến liệt cơ, suy hô hấp, thậm chí tử vong.
Gây suy thận cấp - Nhiễm E. coli nhóm O157:H7 đặc biệt nguy hiểm ở trẻ em, có thể dẫn đến hội chứng HUS (hội chứng tan máu-urê huyết).
Biến chứng lâu dài - Một số loại ngộ độc có thể gây viêm khớp phản ứng hoặc hội chứng liệt cơ Guillain-Barré.
Phòng ngừa ngộ độc thực phẩm từ bếp ăn gia đình
Chọn thực phẩm an toàn: Mua thực phẩm từ các cơ sở uy tín, có nhãn mác và hạn sử dụng rõ ràng. Tránh các sản phẩm có dấu hiệu bất thường như bao bì rách, mùi lạ.
Đảm bảo vệ sinh khi chế biến: Rửa tay sạch sẽ trước và sau khi chế biến thực phẩm sống. Sử dụng dao, thớt riêng cho thực phẩm sống và chín để tránh nhiễm chéo. Nấu chín kỹ các loại thịt, cá, hải sản và thực phẩm truyền thống như giò chả, bánh chưng.
Bảo quản đúng cách: Thực phẩm cần được bảo quản ở nhiệt độ dưới 5°C (tủ lạnh) hoặc dưới -18°C (tủ đông). Không để đồ ăn chín ở nhiệt độ phòng quá 2 giờ. Loại bỏ thực phẩm có dấu hiệu hư hỏng như mốc, mùi ôi thiu, hoặc màu sắc bất thường.
Cẩn trọng với món ăn tự chế biến: Khi làm các món như nem rán, dưa hành, hoặc bánh chưng tại nhà, cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc vệ sinh và bảo quản thực phẩm đúng cách.
Tết không chỉ là dịp để đoàn tụ và sẻ chia mà còn là thời điểm mỗi người cần quan tâm hơn đến sức khỏe của chính mình và gia đình. Việc chủ động lựa chọn thực phẩm an toàn, bảo quản và chế biến đúng cách không chỉ giúp phòng tránh ngộ độc thực phẩm mà còn mang lại sự an tâm, trọn vẹn cho những ngày lễ. Hãy để bếp ăn gia đình trở thành nơi lưu giữ hương vị truyền thống và gắn kết yêu thương, giúp mùa Tết của bạn tràn đầy niềm vui và sức khỏe bền lâu.