Một trong những xu hướng nổi bật là sự lên ngôi của cà phê chuỗi. Không chỉ đơn thuần là một loại thức uống, cà phê còn trở thành phong cách sống của nhiều người, đặc biệt là giới trẻ và dân văn phòng. Những thương hiệu dẫn đầu không chỉ cạnh tranh bằng chất lượng sản phẩm mà còn đầu tư mạnh vào trải nghiệm khách hàng, không gian quán và chiến lược marketing sáng tạo. Việc áp dụng công nghệ trong vận hành và bán hàng cũng giúp các thương hiệu này tối ưu hóa hoạt động và tiếp cận khách hàng nhanh chóng hơn.
Những thương hiệu đồ uống đang định hình thị trường F&B tại Việt Nam.
Trong phân khúc cà phê, Trung Nguyên và Highlands Coffee là hai thương hiệu nội địa đã có những đóng góp quan trọng trong việc định hình văn hóa cà phê hiện đại tại Việt Nam. Trung Nguyên, với triết lý "Khởi nguồn sáng tạo" của doanh nhân Đặng Lê Nguyên Vũ, đã thành công trong việc xây dựng một thương hiệu cà phê mang đậm bản sắc Việt Nam ra thị trường quốc tế. Chiến lược của Trung Nguyên tập trung vào việc nâng tầm giá trị cà phê Việt Nam thông qua xây dựng chuỗi cung ứng khép kín từ nông trại đến cửa hàng và sáng tạo các phương pháp pha chế độc đáo như "Phin danh tiếng".
Trong khi đó, Highlands Coffee lại đi theo hướng hiện đại hóa trải nghiệm cà phê Việt Nam với hệ thống chuỗi cửa hàng tiêu chuẩn. Từ cửa hàng đầu tiên tại Hà Nội vào năm 1999, Highlands Coffee đã phát triển thành một trong những chuỗi cà phê lớn nhất Việt Nam với hơn 300 cửa hàng trên toàn quốc. Sau khi được Tập đoàn Jollibee Foods của Philippines mua lại, Highlands Coffee đã áp dụng mô hình kinh doanh chuỗi chuyên nghiệp, tạo nên một trải nghiệm cà phê nhất quán và phổ biến, đặc biệt là trong phân khúc giới trẻ đô thị.
Sự xuất hiện của Starbucks vào thị trường Việt Nam năm 2013 đã tạo nên một làn sóng mới trong ngành cà phê. Mặc dù không đạt được tốc độ mở rộng nhanh chóng như tại các thị trường châu Á khác, Starbucks vẫn thành công trong việc giới thiệu khái niệm "cửa hàng cà phê thứ ba" - không gian công cộng giữa nhà và nơi làm việc - đến với người tiêu dùng Việt Nam. Điều này đã thúc đẩy các thương hiệu cà phê khác nâng cao chất lượng không gian và trải nghiệm khách hàng.
The Coffee House, một startup nội địa được thành lập vào năm 2014, đã nhanh chóng trở thành đối thủ đáng gờm trong phân khúc cà phê chuỗi tầm trung với chiến lược tập trung vào trải nghiệm khách hàng và ứng dụng công nghệ. Thương hiệu này đã tiên phong trong việc phát triển ứng dụng đặt hàng trực tuyến và chương trình khách hàng thân thiết kỹ thuật số, giúp họ xây dựng một cộng đồng khách hàng trung thành và thu thập dữ liệu quý giá về hành vi tiêu dùng.
Phân khúc trà và trà sữa chứng kiến sự phát triển bùng nổ trong thập kỷ qua với sự xuất hiện của nhiều thương hiệu trong và ngoài nước. Phúc Long, thương hiệu có lịch sử phát triển từ một công ty chuyên về trà từ năm 1968, đã thành công chuyển mình thành chuỗi cửa hàng trà và cà phê hiện đại với hơn 80 cửa hàng trên toàn quốc. Chiến lược của Phúc Long là kết hợp giữa di sản lâu đời trong canh tác và chế biến trà với không gian thưởng thức hiện đại, tạo nên một thương hiệu có sự cân bằng giữa truyền thống và đổi mới.
Làn sóng trà sữa Đài Loan đã tạo nên một hiện tượng văn hóa tại Việt Nam khi các thương hiệu như Gong Cha, Koi Thé và The Alley liên tục mở rộng sự hiện diện tại các thành phố lớn. Gong Cha đã thành công trong việc xây dựng một thương hiệu trà sữa cao cấp với chất lượng ổn định và các sản phẩm đặc trưng như trà sữa trân châu hoàng gia. Thương hiệu này không chỉ giới thiệu khái niệm trà sữa hiện đại đến người tiêu dùng Việt Nam mà còn tạo ra xu hướng "chờ đợi để thưởng thức" khi khách hàng sẵn sàng xếp hàng dài để mua sản phẩm.
TocoToco, một thương hiệu trà sữa nội địa, đã có chiến lược khác biệt khi tập trung mở rộng ra các thị trường tỉnh thành và khu vực ngoại thành thay vì chỉ tập trung vào các vị trí đắc địa tại trung tâm thành phố lớn. Với hơn 200 cửa hàng trên toàn quốc, TocoToco đã chứng minh rằng một thương hiệu Việt có thể cạnh tranh hiệu quả với các thương hiệu ngoại nhập bằng cách hiểu rõ thị hiếu địa phương và xây dựng một mô hình nhượng quyền phù hợp với điều kiện kinh doanh tại Việt Nam.
Trong phân khúc nước giải khát, Tân Hiệp Phát là một thương hiệu nội địa đã tạo được dấu ấn riêng với các sản phẩm như trà xanh 0 độ, trà bí đao và nước tăng lực Number One. Mặc dù từng gặp nhiều thách thức về quản lý khủng hoảng truyền thông, Tân Hiệp Phát vẫn duy trì vị thế là một trong những công ty đồ uống lớn nhất Việt Nam nhờ vào mạng lưới phân phối rộng khắp và khả năng phát triển các sản phẩm phù hợp với khẩu vị người Việt.
Sự hiện diện của các tập đoàn đa quốc gia như Coca-Cola và PepsiCo tại thị trường Việt Nam cũng đã có những thay đổi đáng kể trong chiến lược sản phẩm và marketing. Thay vì chỉ tập trung vào các sản phẩm nước ngọt có gas truyền thống, cả hai công ty đều đã mở rộng danh mục sản phẩm sang các loại đồ uống có lợi cho sức khỏe như nước trái cây, nước khoáng và trà đóng chai để đáp ứng xu hướng tiêu dùng mới. Coca-Cola Việt Nam đã thành công với dòng sản phẩm Fuze Tea, trong khi PepsiCo đã gây ấn tượng với Tea+ và Tropicana.
Ngoài hai phân khúc truyền thống, thị trường cũng chứng kiến sự bùng nổ của các dòng đồ uống lành mạnh. Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe, thúc đẩy sự phát triển của các thương hiệu chuyên về nước ép trái cây tươi, sinh tố, và đồ uống detox. Những doanh nghiệp thành công trong lĩnh vực này thường tập trung vào tính tự nhiên của nguyên liệu, khả năng cá nhân hóa sản phẩm theo nhu cầu của khách hàng và chiến lược xây dựng thương hiệu gắn liền với lối sống lành mạnh.
Không thể không nhắc đến làn sóng đồ uống có cồn với sự xuất hiện của nhiều thương hiệu bia thủ công và cocktail đóng chai. Sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng, cùng với nhu cầu trải nghiệm các sản phẩm độc đáo hơn, đã tạo ra một sân chơi mới đầy tiềm năng. Những thương hiệu thành công không chỉ dừng lại ở chất lượng sản phẩm mà còn chú trọng vào thiết kế bao bì, kênh phân phối và cách kể câu chuyện thương hiệu để tạo dựng cộng đồng khách hàng trung thành.
Bên cạnh đó, chiến lược marketing của các thương hiệu đồ uống tại Việt Nam cũng đang chuyển mình theo hướng cá nhân hóa và trải nghiệm. Nhiều thương hiệu đã đầu tư vào các chiến dịch trải nghiệm thương hiệu độc đáo để tạo kết nối sâu sắc hơn với người tiêu dùng. Highlands Coffee thường xuyên tổ chức các buổi workshop về nghệ thuật pha chế cà phê, trong khi Phúc Long tổ chức các tour tham quan vườn trà để giáo dục người tiêu dùng về quá trình sản xuất và giá trị của sản phẩm.
Thị trường F&B tại Việt Nam đang phát triển với tốc độ nhanh chóng, tạo điều kiện cho các thương hiệu đồ uống đổi mới và mở rộng. Sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt đòi hỏi mỗi doanh nghiệp không ngừng sáng tạo, nâng cao chất lượng sản phẩm và xây dựng dấu ấn riêng. Với xu hướng tiêu dùng ngày càng đa dạng, những thương hiệu biết cách nắm bắt thị hiếu và thích ứng linh hoạt sẽ tiếp tục định hình thị trường trong tương lai.
Những thương hiệu đồ uống đang định hình thị trường F&B tại Việt Nam không chỉ cạnh tranh bằng chất lượng sản phẩm mà còn bằng khả năng tạo ra những trải nghiệm đáng nhớ và kết nối cảm xúc với người tiêu dùng. Trong bối cảnh thị trường ngày càng cạnh tranh, những thương hiệu có khả năng thích ứng nhanh với xu hướng mới, hiểu sâu về người tiêu dùng và xây dựng được một hệ sinh thái sản phẩm và dịch vụ toàn diện sẽ là những người dẫn đầu trong cuộc đua dài hơi này.
Tiến Hoàng