Theo đó, khi nhìn vào bảng giá nhượng quyền của các thương hiệu trà sữa tại Việt Nam, điều đầu tiên gây ấn tượng là sự chênh lệch khổng lồ. Mixue với chính sách miễn phí nhượng quyền trong thời kỳ hỗ trợ sau dịch chỉ yêu cầu phí cọc 70 triệu đồng và tổng đầu tư khoảng 700-800 triệu, trong khi Gong Cha có thể đòi hỏi tới một tỷ đồng chỉ riêng phí nhượng quyền. Yi He Tang với mức chi phí giao động từ 500 triệu đến 1 tỷ đồng. TocoToco dao động từ 200 đến 300 triệu cho các tỉnh thành và lên tới 500 triệu đến 1,2 tỷ cho thời hạn ba năm tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM.
Nhượng quyền trà sữa: Mức phí nào đáng đầu tư?
Trong phân khúc bình dân, các thương hiệu như Te Amo chỉ yêu cầu khoảng 19 triệu đồng phí nhượng quyền với tổng vốn đầu tư khoảng 389 triệu, trong khi Trà sữa Đô Đô đặt mức 400 triệu cho toàn bộ gói nhượng quyền. Những thương hiệu cao cấp hơn như The Alley, KOI Thé hay Ding Tea thường nằm trong khoảng 200-500 triệu đồng. Cooler City, một cái tên mới xuất hiện, đưa ra mức phí khoảng 18,8 triệu cho ba năm nhưng tổng đầu tư vẫn rơi vào khoảng 800 triệu.
Sự chênh lệch này không chỉ phản ánh giá trị thương hiệu mà còn cho thấy chiến lược kinh doanh khác nhau của từng doanh nghiệp. Một số thương hiệu chọn cách tập trung vào phí nhượng quyền cao để giữ vững tính độc quyền và chất lượng đối tác, trong khi những thương hiệu khác lại ưu tiên mở rộng nhanh với phí thấp hơn nhưng bù đắp bằng các khoản phí định kỳ hoặc lợi nhuận từ chuỗi cung ứng nguyên liệu.
Giá trị thương hiệu - Yếu tố cốt lõi quyết định mức phí
Khi một khách hàng bước vào cửa hàng trà sữa, họ không chỉ mua một ly đồ uống mà còn mua cả niềm tin vào thương hiệu đó. Đây chính là tài sản vô hình mà các doanh nghiệp nhượng quyền định giá cao nhất. Gong Cha hay TocoToco có thể yêu cầu phí nhượng quyền cao hơn nhiều so với các thương hiệu mới nổi bởi vì họ đã dành nhiều năm xây dựng độ nhận diện và lòng trung thành của khách hàng.
Một thương hiệu đã có chỗ đứng vững chắc trên thị trường mang lại cho người nhận nhượng quyền lợi thế khổng lồ ngay từ ngày đầu tiên. Họ không cần phải đầu tư thêm hàng trăm triệu đồng cho quảng cáo để giới thiệu bản thân với khách hàng địa phương. Khi một cửa hàng Gong Cha mở ra, dù ở vị trí xa trung tâm, vẫn sẽ có lượng khách hàng nhất định đến chỉ vì họ tin tưởng vào tên tuổi này. Đó là lý do tại sao những thương hiệu có mạng lưới rộng khắp và danh tiếng tốt có thể đặt mức phí cao hơn.
Độ phủ sóng cũng đóng vai trò quan trọng trong định giá. TocoToco với hơn 700 cửa hàng trên toàn quốc hay Royaltea với hơn 1.000 cửa hàng trên thế giới tạo ra hiệu ứng mạng lưới mạnh mẽ. Mỗi cửa hàng mới không chỉ hưởng lợi từ danh tiếng chung mà còn được củng cố bởi sự hiện diện của các cửa hàng khác. Khách hàng ở Hà Nội đã quen với TocoToco sẽ tìm đến thương hiệu này khi du lịch Đà Nẵng hay TP.HCM, tạo ra giá trị cộng hưởng khó định lượng nhưng vô cùng thực tế.
Mỗi thương hiệu nhắm đến một nhóm khách hàng và vị trí khác nhau trên thị trường, điều này trực tiếp ảnh hưởng đến cách họ định giá nhượng quyền. Gong Cha với giá bán từ 44.000 đến 63.000 đồng một ly định vị mình ở phân khúc trung cao, thu hút nhóm khách hàng có thu nhập khá và sẵn sàng trả giá cao hơn cho chất lượng. Phí nhượng quyền cao phản ánh không chỉ giá trị thương hiệu mà còn là hàng rào tự nhiên để lọc đối tác, đảm bảo chỉ những nhà đầu tư có năng lực tài chính vững mạnh mới tham gia.
Ngược lại, Mixue hay Te Amo với mức giá bán chỉ từ 17.000 đến 40.000 đồng nhắm vào thị trường đại chúng. Họ cần mở rộng nhanh để tạo lợi thế quy mô, do đó phí nhượng quyền thấp là công cụ thu hút đầu tư. Lợi nhuận không đến từ phí ban đầu mà từ khối lượng lớn các giao dịch nguyên liệu và phí quản lý định kỳ khi mạng lưới phát triển rộng. Chiến lược này giải thích tại sao Mixue có thể miễn phí nhượng quyền nhưng vẫn yêu cầu nguồn nguyên liệu phải đặt hàng từ hệ thống với tần suất đều đặn.
Chiến lược mở rộng địa lý cũng tác động đến mức phí. Các thương hiệu muốn thâm nhập nhanh vào thị trường mới thường hạ phí để thu hút đối tác trong giai đoạn đầu. Cooler City với mức phí nhượng quyền chỉ 18,8 triệu đồng cho ba năm đang cạnh tranh trực tiếp với Mixue bằng cách tạo ra điều kiện dễ dàng hơn cho nhà đầu tư. Trong khi đó, những thương hiệu đã bão hòa tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM có thể tăng phí nhượng quyền vì nguồn cầu vẫn cao và vị trí tốt ngày càng khan hiếm.
Chi phí setup và đầu tư ban đầu - Góc nhìn toàn diện
Một sai lầm phổ biến của nhiều nhà đầu tư là chỉ nhìn vào con số phí nhượng quyền mà bỏ qua tổng chi phí thực tế để đưa một cửa hàng vào vận hành. Phí nhượng quyền chỉ là một phần trong bức tranh lớn hơn. TocoToco có thể yêu cầu 200-300 triệu phí nhượng quyền, nhưng tổng đầu tư bao gồm cả máy móc thiết bị khoảng 130 triệu, nguyên liệu ban đầu 195 triệu, và phí tư vấn giám sát 30 triệu mỗi năm. Cộng thêm chi phí thuê mặt bằng, trang trí và vốn lưu động, con số thực tế có thể lên tới 500-800 triệu đồng.
Ngược lại, một số thương hiệu với phí nhượng quyền thấp lại yêu cầu chi phí thiết bị và nguyên liệu cao hơn. Họ kiếm lợi nhuận chủ yếu từ việc cung cấp độc quyền nguyên liệu và trang thiết bị cho các cửa hàng nhượng quyền. Hồng Trà Ngô Gia với phí nhượng quyền trọn đời chỉ 30 triệu đồng nhưng yêu cầu 130 triệu cho thiết bị và 20 triệu cho phí bảo đảm, nâng tổng chi phí lên 200 triệu. Mô hình này tạo ra mối quan hệ lâu dài giữa bên nhượng quyền và người nhận, vì nguồn nguyên liệu liên tục là dòng tiền ổn định cho cả hai bên.
Yếu tố địa điểm cũng ảnh hưởng đáng kể. Một cửa hàng tại trung tâm Hà Nội hay TP.HCM với chi phí thuê mặt bằng có thể lên tới 50 triệu mỗi tháng sẽ cần vốn đầu tư ban đầu cao hơn nhiều so với một cửa hàng tại thành phố nhỏ. TocoToco đã nhận ra điều này và áp dụng mức phí nhượng quyền khác nhau theo khu vực, với Hà Nội cao hơn các tỉnh khác do tiềm năng doanh thu và chi phí đầu vào đều lớn hơn.
Rủi ro danh tiếng cũng là yếu tố quan trọng. Chỉ cần một cửa hàng nhượng quyền gặp sự cố về vệ sinh hay phục vụ kém, toàn bộ hệ thống có thể bị ảnh hưởng qua mạng xã hội. Chatime và Coco là những ví dụ điển hình của thương hiệu không thể duy trì kiểm soát chất lượng khi mở rộng quá nhanh, dẫn đến sự sụp đổ của mạng lưới nhượng quyền tại Việt Nam. Bài học này khiến nhiều thương hiệu hiện tại chọn cách đặt rào cản tài chính cao để lọc đối tác có năng lực thực sự cam kết lâu dài.
Thời hạn hợp đồng và giá trị dài hạn
Thời gian hợp đồng nhượng quyền là yếu tố ảnh hưởng lớn đến mức phí. Phần lớn các thương hiệu áp dụng hợp đồng ba năm, nhưng giá trị mà họ cung cấp trong khoảng thời gian này rất khác nhau. Hồng Trà Ngô Gia với phí nhượng quyền trọn đời chỉ 30 triệu đồng tạo ra cam kết dài hạn với đối tác, trong khi TocoToco yêu cầu tái ký và có thể điều chỉnh phí sau ba năm tùy thuộc vào tình hình thị trường và hiệu quả hoạt động của cửa hàng.
Giá trị dài hạn không chỉ nằm ở thương hiệu mà còn ở khả năng thích ứng và đổi mới. Những thương hiệu có phí cao hơn thường cam kết cập nhật menu định kỳ, theo kịp xu hướng thị trường và hỗ trợ cải tiến cửa hàng khi cần thiết. Mr Good Tea với mức phí 170 triệu cho ba năm không chỉ cung cấp hơn 50 món đồ uống ban đầu mà còn liên tục phát triển sản phẩm mới dựa trên phản hồi thị trường, giúp các cửa hàng nhượng quyền duy trì sức hút với khách hàng.
Khả năng gia hạn và điều khoản kết thúc hợp đồng cũng cần được xem xét. Một số thương hiệu cho phép gia hạn với phí thấp hơn nếu cửa hàng hoạt động tốt, trong khi những thương hiệu khác có thể yêu cầu đàm phán lại toàn bộ. Sự linh hoạt này phản ánh triết lý kinh doanh của từng thương hiệu - một số muốn xây dựng mối quan hệ đối tác bền vững, trong khi những thương hiệu khác ưu tiên tối đa hóa giá trị từ mỗi chu kỳ hợp đồng.
Thị trường nhượng quyền trà sữa sẽ tiếp tục phát triển với nhiều mô hình và mức giá khác nhau. Sự đa dạng này là tín hiệu tích cực, cho thấy thị trường đang trưởng thành với nhiều phân khúc rõ ràng. Mỗi thương hiệu sẽ tìm được vị trí phù hợp của mình, và những nhà đầu tư hiểu rõ giá trị đằng sau các con số sẽ là người thu về thành công bền vững trong cuộc đua dài hạn này.
Hoàng Nguyễn