Nông sản online – Khi nông dân livestream bán hàng triệu đơn.
Sự chuyển mình ngoạn mục ấy không còn là câu chuyện cá biệt mà đang trở thành xu hướng lan rộng khắp các vùng quê Việt Nam. Từ Tây Nguyên đến đồng bằng sông Cửu Long, từ những nông hộ trồng cà phê, sầu riêng cho đến người nuôi cá, trồng rau, ngày càng nhiều nông dân đã bắt đầu “lên sóng” trực tiếp, không phải để kể chuyện mùa màng, mà để bán hàng theo cách hoàn toàn mới: livestream trên nền tảng mạng xã hội.
Sự chuyển mình này bắt đầu rõ nét từ đại dịch COVID-19, khi các kênh phân phối truyền thống bị đứt gãy, buộc người nông dân phải tìm cách tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng. Chị Trần Thị Minh, chủ vườn bưởi Diễn tại Hưng Yên, chia sẻ: "Năm 2020, vụ bưởi của gia đình tôi suýt mất trắng vì không có thương lái đến mua. May mắn có con gái hướng dẫn livestream bán hàng, chỉ trong một tuần đã giải quyết được hơn 70% sản lượng."
Từ những bước đi chập chững ban đầu, nhiều nông dân đã xây dựng được thương hiệu cá nhân mạnh mẽ trên không gian mạng. Họ không chỉ bán sản phẩm mà còn kể câu chuyện về quy trình canh tác, giá trị văn hóa địa phương và tâm huyết của người làm nông. Điều này tạo nên sự khác biệt so với các kênh bán hàng thông thường và thu hút được sự quan tâm của người tiêu dùng thành thị - những người ngày càng quan tâm đến nguồn gốc thực phẩm.
Sức hút của các nông dân livestream không chỉ đến từ sản phẩm chất lượng mà còn từ phong cách trình bày gần gũi, hài hước và đậm chất địa phương. Cô Nguyễn Thị Phương, người nông dân trồng dâu tây tại Đà Lạt, thường xuyên "chốt đơn" hàng nghìn hộp dâu tây mỗi đêm nhờ cách nói chuyện duyên dáng và thẳng thắn. "Tôi luôn giới thiệu rõ từng loại dâu, dâu nào ngọt, dâu nào chua, dâu nào phù hợp với trẻ em hay người lớn tuổi. Sự trung thực giúp tôi xây dựng được niềm tin với khách hàng," cô chia sẻ.
Không chỉ dừng lại ở việc bán hàng trực tiếp, nhiều nông dân còn kết hợp với các nền tảng thương mại điện tử lớn để mở rộng thị trường. Anh Nguyễn Văn Tuấn, chủ trang trại nhãn lồng Hưng Yên, đã từng bán được 10 tấn nhãn chỉ trong một ngày nhờ kết hợp livestream trên trang cá nhân và liên kết với sàn thương mại điện tử.
Mô hình này không chỉ giúp nông dân tăng thu nhập mà còn mang lại nhiều lợi ích khác. Họ có thể nhận phản hồi trực tiếp từ người tiêu dùng về chất lượng sản phẩm, từ đó điều chỉnh quy trình canh tác phù hợp hơn. Mặt khác, việc tiếp cận trực tiếp với người tiêu dùng giúp họ cắt giảm chi phí trung gian, tăng lợi nhuận và ổn định đầu ra.
Tuy nhiên, con đường chuyển đổi số của người nông dân không thiếu thách thức. Nhiều người gặp khó khăn với kỹ năng số, hạ tầng mạng Internet tại nông thôn còn hạn chế, và việc xử lý đơn hàng số lượng lớn cũng là bài toán nan giải. Bà Trần Mai Hương, chủ trang trại rau hữu cơ tại Hải Dương, từng phải thuê thêm 5 nhân viên chỉ để xử lý đơn hàng online trong mùa cao điểm.
Nhận thấy tiềm năng của mô hình này, nhiều đơn vị, tổ chức đã vào cuộc hỗ trợ nông dân. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh đã tổ chức các khóa đào tạo về kỹ năng số, cách thức xây dựng thương hiệu và xử lý đơn hàng. Các sàn thương mại điện tử cũng có chương trình riêng để đào tạo và hỗ trợ nông dân đưa sản phẩm lên nền tảng.
Nhìn về tương lai, có thể thấy livestream bán nông sản không còn là xu hướng tạm thời mà đã trở thành một kênh phân phối bền vững trong chuỗi giá trị nông nghiệp. Thế hệ nông dân trẻ đang tiếp nối và phát triển mô hình này với nhiều sáng tạo hơn, kết hợp với các công nghệ mới như thực tế ảo để mang đến trải nghiệm mua sắm hoàn toàn khác biệt.
Xu hướng "nông dân livestream" đã và đang tạo ra một làn sóng chuyển đổi mạnh mẽ trong ngành nông nghiệp Việt Nam. Không chỉ giúp người nông dân tăng thu nhập, nó còn góp phần xây dựng mối liên kết trực tiếp giữa người sản xuất và người tiêu dùng, tạo nên một chuỗi giá trị bền vững hơn. Hình ảnh người nông dân chân chất với chiếc điện thoại trên tay, tự tin giới thiệu sản phẩm của mình trước hàng nghìn người xem đã trở thành biểu tượng của nông nghiệp Việt Nam trong kỷ nguyên số.
Tiến Hoàng