Đây là Hội nghị có ý nghĩa quan trọng đối với công tác dân tộc và triển khai thực hiện các chính sách vùng dân tộc trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2016 - 2020. Hội nghị đánh giá toàn diện kết quả 5 năm thực hiện Chương trình 135, Đề án 196, kết quả thực hiện Đề án 2085 và tổng kết Phong trào thi đua “Phấn đấu đưa các xã, thôn ra khỏi diện đặc biệt khó khăn, hoàn thành mục tiêu Chương trình 135” trên địa bàn tỉnh, trong đó tập trung đánh giá những kết quả đạt được, những hạn chế, nguyên nhân và rút ra bài học kinh nghiệm trong việc cụ thể hóa, triển khai thực hiện các chương trình , đề án, chính sách dân tộc. Đồng thời, Hội nghị đã triển khai nội dung Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19/6/2020 của Quốc hội khóa XIV về phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030.
Tới dự hội nghị có các đồng chí: Ngô Hoàng Ngân - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy; Đặng Huy Hậu -Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh; Nguyễn Văn Hồi - Phó Chủ tịch HĐND tỉnh; Võ Văn Bẩy - Chánh Văn phòng Điều phối Chương trình 135, Uỷ ban Dân tộc; cùng các đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh; Lãnh đạo các Sở, ban, ngành, đoàn thể, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh; Lãnh đạo các địa phương; Trưởng các thôn bản đặc biệt khó khăn giai đoạn 2016 - 2020; đại diện các tập thể, các cá nhân có thành tích xuất sắc được khen thưởng tại Hội nghị; đại biểu, phóng viên các cơ quan thông tấn báo chí Trung ương và tỉnh Quảng Ninh.
Đồng chí Đặng Huy Hậu, PCT Thường trực UBND tỉnh phát biểu tại HN
Tại Hội nghị, các đại biểu nghe Báo cáo tổng kết Chương trình 135, Đề án 196, Đề án 2085 và phong trào thi đua “Phấn đấu đưa các xã, thôn ra khỏi diện đặc biệt khó khăn, hoàn thành mục tiêu Chương trình 135” trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2016 - 2020; với một số nội dung trọng tâm như sau:
Về đánh giá tổng kết Chương trình 135, Đề án 196 giai đoạn 2016 - 2020 và phong trào thi đua “Phấn đấu đưa các xã, thôn ra khỏi diện đặc biệt khó khăn, hoàn thành mục tiêu Chương trình 135”:
Từ đầu giai đoạn thực hiện Quyết định số 1722/QĐ-TTg ngày 02/9/2016 đến trước Quyết định số 582/QĐ-TTg ngày 28/4/2017 của Thủ tướng Chính phủ: Tỉnh Quảng Ninh có 25 xã (trong đó có 22 xã đặc biệt khó khăn và 3 xã biên giới khu vực II) thuộc Chương trình 135 và 117 thôn (trong đó có 106 thôn thuộc 22 xã đặc biệt khó khăn và 11 thôn thuộc xã khu vực I, II) thuộc Chương trình 135. Từ sau Quyết định số 582/QĐ-TTg ngày 28/4/2017 của Thủ tướng Chính phủ: Tỉnh Quảng Ninh có 20 xã (trong đó có 17 xã đặc biệt khó khăn và 3 xã biên giới khu vực II) thuộc Chương trình 135 và 208 thôn (trong đó có 154 thôn thuộc 17 xã đặc biệt khó khăn và 54 thôn thuộc xã khu vực II) thuộc Chương trình 135. Theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, giai đoạn 2016 - 2020, Quảng Ninh là tỉnh được giao tự chủ ngân sách địa phương để thực hiện Chương trình 135.
Quang cảnh Hội nghị
Cụ thể hóa Chương trình 135 đối với địa bàn xã, thôn đặc biệt khó khăn, từ chủ trương của Tỉnh ủy, ngày 07/12/2016 Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Ninh đã ban hành Nghị quyết số 50/2016/NQ-HĐND về việc “bố trí nguồn lực đưa các xã, thôn ra khỏi diện đặc biệt khó khăn, hoàn thành mục tiêu Chương trình 135 giai đoạn 2017 - 2020 trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh”; ngày 17/01/2017 Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Quyết định số 196/QĐ-UBND về phê duyệt Đề án “nhiệm vụ và giải pháp đưa các xã, thôn ra khỏi diện đặc biệt khó khăn, hoàn thành mục tiêu chương trình 135 giai đoạn 2017 - 2020 trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh” (gọi tắt là Đề án 196); Hội đồng thi đua - khen thưởng tỉnh phát động phong trào thi đua “Phấn đấu đưa các xã, thôn ra khỏi diện đặc biệt khó khăn, hoàn thành mục tiêu Chương trình 135”. Đề án 196 xác định mục tiêu, lộ trình, giải pháp và nguồn lực cụ thể, với cơ chế đột phá, vượt trội, phù hợp trong thực hiện Chương trình 135 để phấn đấu đến năm 2020 đưa 100% các xã, thôn đặc biệt khó khăn của tỉnh hoàn thành mục tiêu Chương trình 135, ra khỏi diện đặc biệt khó khăn.
Qua hơn 4 năm triển khai thực hiện, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở, sự chung tay của cộng đồng, xã hội, với quyết tâm và nỗ lực của chính người dân tại địa bàn đặc biệt khó khăn, biên giới, đến hết năm 2019, 100% xã, thôn thuộc Chương trình 135 trên địa bàn tỉnh đã được công nhận hoặc đã đạt tiêu chí hoàn thành mục tiêu Chương trình 135, ra khỏi diện đặc biệt khó khăn theo quy định của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, hoàn thành mục tiêu Đề án 196 trước 01 năm; 08/08 nhóm mục tiêu cụ thể của Đề án về thu nhập, giảm nghèo, hoàn thiện kết cấu hạ tầng, thúc đẩy phát triển sản xuất và tăng điều kiện tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản cho người dân đều được hoàn thành và hoàn thành vượt. Tổng nguồn lực huy động thực hiện Chương trình 135, Đề án 196 giai đoạn 2016 - 2020 là 1.776,257 tỷ đồng, trong đó ngân sách tỉnh là 1.506,288 tỷ đồng (đạt 100% kế hoạch đề ra), nguồn vốn xã hội hóa huy động từ các cơ quan, doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân là 269,969 tỷ đồng; vốn tín dụng chính sách xã hội tại địa bàn các xã, thôn đặc biệt khó khăn đến 31/5/2020 đạt 397,0 tỷ đồng, với 9.540 hộ còn dư nợ.
Các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc được nhận bằng khen
Giai đoạn 2016 - 2020, Chương trình 135, Đề án 196 đã hỗ trợ đầu tư xây dựng 696 công trình hạ tầng thiết yếu vùng đặc biệt khó khăn, biên giới của tỉnh; đến nay 100% xã đặc biệt khó khăn có đường ô tô được cứng hoá đến trung tâm xã; đường giao thông đến các thôn đặc biệt khó khăn cơ bản đã được cứng hóa theo tiêu chí nông thôn mới; 100% xã có trạm y tế đạt chuẩn theo bộ tiêu chí quốc gia về y tế; 100% số hộ dân ở các xã, thôn đặc biệt khó khăn được sử dụng điện lưới quốc gia; trên 97,82% số hộ dân tại xã, thôn đặc biệt khó khăn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh. Bên cạnh đó, Đề án 196 đã thực hiện hỗ trợ 9.431 lượt hộ nghèo, cận nghèo, với 283 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, gắn với thực hiện Chương trình “Tỉnh Quảng Ninh mỗi xã, phường một sản phẩm” (OCOP), góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo tại các xã đặc biệt khó khăn từ 61,99% cuối năm 2015 xuống còn 13,38% cuối năm 2019, điển hình là đã có 475 hộ nghèo tại các xã, thôn đặc biệt khó khăn tự nguyện viết đơn xin ra khỏi danh sách hộ nghèo; thu nhập bình quân đầu người tăng từ 12,75 triệu đồng/người cuối năm 2015; năm 2019 là 32,62 triệu đồng/người (tăng 2,56 lần).
Các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc được nhận bằng khen
Phong trào thi đua “Phấn đấu đưa các xã, thôn ra khỏi diện đặc biệt khó khăn, hoàn thành mục tiêu Chương trình 135” trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2017 - 2020 đã được triển khai sâu rộng từ cơ sở, nhận được sự đồng thuận cao trong các cấp, các ngành, cộng đồng, xã hội và đem lại hiệu quả thiết thực. Từ năm 2017 đến năm 2019, thông qua Phong trào thi đua và các đợt vận động ủng hộ đồng bào nghèo, ủng hộ các xã, thôn đặc biệt khó khăn đã kêu gọi được sự tham gia hưởng ứng, ủng hộ của trên 1.000 lượt tổ chức, cá nhân, với tổng kinh phí huy động được là 96,186 tỷ đồng. Từ nguồn hỗ trợ trên, đã thực hiện hỗ trợ về nhà ở cho 1.389 hộ, xây dựng 03 công trình trường học và hỗ trợ thực hiện các tiêu chí, điều kiện về hạ tầng kỹ thuật, văn hóa xã hội đưa các xã, thôn ra khỏi diện đặc biệt khó khăn. Với quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở, bằng sự đổi mới, sáng tạo, đột phá trong cách làm của tỉnh, với sự chung tay, góp sức của cộng đồng, doanh nghiệp, các tổ chức xã hội, các mạnh thường quân và đặc biệt là bằng sự vào cuộc tích cực, chủ động của chính người dân - chủ thể của Phong trào thi đua, đến năm 2019 tỉnh Quảng Ninh đã hoàn thành 100% mục tiêu phấn đấu của Phong trào.
Có thể khẳng định Chương trình 135, Đề án 196 và Phong trào thi đua “Phấn đấu đưa các xã, thôn ra khỏi diện đặc biệt khó khăn, hoàn thành mục tiêu Chương trình 135” của tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2016 - 2020 đã đi vào cuộc sống, tạo sự thay đổi, chuyển biến rõ rệt về diện mạo nông thôn, miền núi, biên giới, địa bàn đặc biệt khó khăn, nhất là về kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội; cải thiện và nâng cao một cách thực chất điều kiện sống của hộ nghèo, cận nghèo và người dân, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện về công tác giảm nghèo ở địa bàn đặc biệt khó khăn, miền núi, biên giới của tỉnh; góp phần từng bước thu hẹp khoảng cách chênh lệch về mức sống giữa thành thị và nông thôn, giữa các vùng, các dân tộc trên địa bàn tỉnh; tạo được sự đồng thuận cao của cộng đồng, xã hội và người dân; là cơ sở quan trọng để tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 vừa được Quốc hội khóa XIV phê duyệt chủ trương đầu tư, đồng thời là nền tảng để thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi của tỉnh.
Về đánh giá tổng kết Đề án 2085:
Sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 2085/QĐ-TTg ngày 31/10/2016 về phê duyệt chính sách đặc thù hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2017 - 2020, tỉnh Quảng Ninh đã chủ động, kịp thời chỉ đạo rà soát, xây dựng và ban hành Quyết định số 1279/QĐ-UBND ngày 18/4/2018 về “phê duyệt Đề án thực hiện chính sách đặc thù hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2017 - 2020 theo Quyết định số 2085/QĐ-TTg ngày 31/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh” (gọi tắt là Đề án 2085) với 11/14 huyện, thị xã, thành phố thuộc Đề án. Tỉnh Quảng Ninh chủ động đề xuất với Trung ương và bố trí 100% kinh phí từ ngân sách tỉnh để kịp thời triển khai thực hiện Đề án 2085, với quyết tâm hoàn thành Đề án trong 02 năm (2018 - 2019), trước 01 năm so với giai đoạn thực hiện Đề án theo quy định tại Quyết định số 2085/QĐ-TTg.
Qua 02 năm thực hiện, Đề án 2085 đã thực hiện hỗ trợ 4.210 lượt hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo và hộ nghèo tại các xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn trên địa bàn tỉnh về đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt và vốn vay sản xuất kinh doanh. Tổng kinh phí đã thực hiện là 59.426,04 triệu đồng, trong đó ngân sách tỉnh là 13.340,44 triệu đồng, vốn vay Ngân hàng Chính sách xã hội là 45.902,0 triệu đồng, vốn huy động khác là 183,6 triệu đồng. Qua thực hiện Đề án đã góp phần giải quyết căn bản việc thiếu đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt và một phần nhu cầu về vốn vay phát triển sản xuất ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn tỉnh, tạo sinh kế bền vững cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo, người dân ở địa bàn đặc biệt khó khăn. Nhiều hộ được hỗ trợ đất ở đã xây dựng nhà ở kiên cố, ổn định; các hộ dân được hỗ trợ đất sản xuất đã có sinh kế bền vững, từng bước xây dựng và phát triển các mô hình sản xuất; tỷ lệ hộ dân vùng dân tộc thiểu số được dùng nước sinh hoạt hợp vệ sinh đạt 96,91%. Bên cạnh đó, Đề án 2085 đã đóng góp tích cực vào việc thực hiện các tiêu chí, điều kiện để đưa các xã, thôn ra khỏi diện đặc biệt khó khăn, hoàn thành mục tiêu Chương trình 135 và đóng góp có hiệu quả vào thực hiện các chính sách an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng đặc biệt khó khăn của tỉnh Quảng Ninh.
Hội nghị được nghe ý kiến phát biểu tham luận của các tập thể, cá nhân đại diện cho các Sở, ban, ngành, đoàn thể, doanh nghiệp và các địa phương, cơ sở, tập trung vào các vấn đề: Công tác tuyên truyền vận động, huy động nguồn lực hỗ trợ các xã, thôn trên địa bàn tỉnh hoàn thành mục tiêu Chương trình 135, ra khỏi diện đặc biệt khó khăn giai đoạn 2016 - 2020; kết quả thực hiện công tác giảm nghèo góp phần hoàn thành mục tiêu Chương trình 135, Đề án 196; hiệu quả huy động, lồng ghép các nguồn lực thực hiện Chương trình 135, Đề án 196, Đề án 2085 trên địa bàn tỉnh; công tác tuyên truyền, vận động, huy động sự vào cuộc của cộng đồng, nhân dân, góp phần đưa xã, thôn hoàn thành mục tiêu Chương trình 135, ra khỏi diện đặc biệt khó khăn; công tác quản lý, duy tu bảo dưỡng, phát huy hiệu quả các công trình, dự án được đầu tư, hỗ trợ từ Chương trình 135, Đề án 196, Đề án 2085;....
Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, các đồng chí Lãnh đạo Ủy ban Dân tộc và Lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh ghi nhận và đánh giá cao những kết quả tỉnh Quảng Ninh đã đạt được trong thực hiện Chương trình 135, Đề án 196, Đề án 2085, với cách làm chủ động, sáng tạo, đột phá và đem lại hiệu quả cao. Đồng thời chỉ ra những khó khăn và nhấn mạnh, yêu cầu thực hiện tốt hơn nữa nhiệm vụ công tác dân tộc, thực hiện các chính sách dân tộc, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của địa phương trong thời gian tới; trọng tâm là một số nhiệm vụ sau:
(1) Cụ thể hóa Nghị quyết số 88/2019/QH14 ngày 18/11/2019 của Quốc hội khóa XIV về phê duyệt Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 và Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19/6/2020 của Quốc hội khóa XIV về phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 thông qua Đề án phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tỉnh Quảng Ninh, giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030.
(2) Chú trọng xây dựng, nhân rộng các dự án, mô hình phát triển sản xuất với quy mô hàng hóa, hình thành các vùng sản xuất tập trung, tạo ra các sản phẩm nông lâm nghiệp có hàm lượng khoa học công nghệ cao, gắn với thực hiện Chương trình “Tỉnh Quảng Ninh - Mỗi xã, phường một sản phẩm” (OCOP); củng cố, thành lập và phát triển các hợp tác xã liên kết trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông lâm nghiệp. Xác định đây là nhiệm vụ và khâu đột phá cần tập trung thực hiện để tạo việc làm, nâng cao thu nhập, ổn định đời sống người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới trên địa bàn tỉnh.
(3) Xây dựng quy chế, cơ chế quản lý, khai thác, sử dụng gắn với công tác duy tu, bảo dưỡng để phát huy tối đa hiệu quả các công trình, dự án được đầu tư, hỗ trợ từ Chương trình 135, Đề án 196, Đề án 2085. Tiếp tục nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện, cơ chế, chính sách hỗ trợ tín dụng ưu đãi và chính sách hỗ trợ về tích tụ đất đai, hỗ trợ phù hợp để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn vùng dân tộc thiểu số và miền núi.
(4) Chủ động trong cân đối, huy động và bố trí nguồn lực đảm bảo để thực hiện có hiệu quả các chính sách dân tộc, phù hợp với đặc thù, thực tiễn của tỉnh. Quá trình thực hiện cần lồng ghép có hiệu quả các chương trình, đề án, chính sách có cùng mục tiêu để thực hiện và hoàn thành tốt mục tiêu của từng chương trình, đề án, chính sách.
(5) Thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, của xã hội và của chính cộng đồng thôn bản, người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi với vai trò là chủ thể, tích cực tham gia thực hiện các chương trình, đề án, chính sách phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn tỉnh.
Tại Hội nghị, 101 tập thể và 103 cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện Chương trình 135, Đề án 196, Đề án 2085 và phong trào thi đua “Phấn đấu đưa các xã, thôn ra khỏi diện đặc biệt khó khăn, hoàn thành mục tiêu Chương trình 135” trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2016 - 2020 được Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh tặng Bằng khen.
PV