Chương trình OCOP đã và đang trở thành “đòn bẩy” quan trọng để các huyện miền núi Thanh Hóa khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế địa phương. Nhiều sản phẩm đặc trưng mang đậm hồn cốt vùng cao như gạo nếp Cay Nọi, măng khô Yên Nhân, muối mắc khẻn Mường Đeng… không chỉ góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa mà còn từng bước khẳng định vị thế trên thị trường. Thành công bước đầu đang mở ra một hành trình phát triển bền vững, khi các địa phương chú trọng đa dạng hóa sản phẩm, xây dựng thương hiệu, hình thành hệ sinh thái OCOP gắn với lợi thế vùng miền, từ đó tạo sinh kế ổn định, nâng cao thu nhập và lan tỏa khát vọng vươn lên cho đồng bào miền núi.
Sản phẩm trà hoa hồng sấy lạnh Ecofarm
Một trong những điểm sáng ấn tượng của chương trình OCOP miền núi Thanh Hóa là sản phẩm trà hoa hồng sấy lạnh Ecofarm do chị Trần Thị Hồng (xã Cẩm Thạch) khởi xướng. Bắt đầu từ mô hình khởi nghiệp tại quê hương, chị đã mạnh dạn trồng gần 6.000 m² hoa hồng hữu cơ, ứng dụng công nghệ sấy lạnh hiện đại để giữ trọn màu sắc, hương thơm và dưỡng chất tự nhiên của hoa.
Không dừng lại ở đó, chị Hồng còn phát triển đa dạng các dòng sản phẩm chăm sóc sức khỏe và làm đẹp từ hoa hồng như nước rửa mặt, bột rửa mặt, tinh dầu, kem dưỡng…, từng bước nâng cao giá trị kinh tế cho cây hoa. Với định hướng mở rộng quy mô, chị đang tìm kiếm thêm quỹ đất, hỗ trợ người dân trồng hoa theo quy chuẩn và bao tiêu sản phẩm đầu ra, hình thành chuỗi sản xuất khép kín. Mô hình này không chỉ giúp tạo sinh kế ổn định cho hàng chục hộ dân địa phương, mà còn khẳng định sức lan tỏa của những ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo từ chương trình OCOP.
Trà xạ đen – cà gai leo happy lìfe thành sản phẩm thương mại có giá trị được công nhận đạt chất lượng sản phẩm OCOP 3
Một ví dụ điển hình khác là sản phẩm trà xạ đen – cà gai leo Happy Life do Hợp tác xã Nông dược Sống Hạnh Phúc (thôn Xanh, xã Cẩm Bình, tỉnh Thanh Hóa) nghiên cứu, phát triển. Từ việc mạnh dạn đưa các loại dược liệu quý như xạ đen, cà gai leo, cỏ ngọt… về trồng và chế biến, HTX đã đầu tư xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, khu sản xuất hiện đại với hệ thống máy móc, thiết bị đồng bộ. Nhờ đó, sản phẩm trà xạ đen – cà gai leo Happy Life không chỉ được thương mại hóa thành công, mà còn được công nhận OCOP 3 sao năm 2024, đồng thời đạt chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm.
Với những công dụng nổi bật như kháng viêm, giải độc, hỗ trợ giảm tiết dịch và tăng cường sức đề kháng, sản phẩm đang dần khẳng định vị thế trên thị trường, mở ra hướng đi bền vững cho HTX và góp phần nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.
Cây lúa nếp Hạt cau Mường Đủ được canh tác một năm một vụ và được bà con trồng theo phương thức canh tác truyền thống.
Tính đến tháng 9/2025, chương trình OCOP đã trở thành “cú hích” quan trọng trong phát triển kinh tế nông thôn Thanh Hóa, với 661 sản phẩm được công nhận, trong đó 170 sản phẩm của khu vực miền núi đạt hạng 3 sao và 4 sao. Các sản phẩm chủ lực tập trung ở nhóm nông sản, thực phẩm, dược liệu và đồ uống, phản ánh đúng thế mạnh bản địa và khát vọng vươn lên của đồng bào vùng cao.
Điểm đáng chú ý là nhiều chủ thể OCOP đã mạnh dạn đầu tư công nghệ, cải tiến bao bì, nâng cao chất lượng và gia tăng hoạt động xúc tiến thương mại trong và ngoài tỉnh. Nhờ vậy, những đặc sản như măng khô, rượu men lá truyền thống, thịt trâu gác bếp, thịt hun khói, muối mắc khẻn… không chỉ giữ trọn tinh hoa văn hóa ẩm thực vùng cao mà còn từng bước tạo dựng thương hiệu riêng, đem lại việc làm và thu nhập ổn định cho người dân.
Song song với đó, chính sách hỗ trợ của tỉnh cùng sự đồng hành của các sở, ngành trong việc quảng bá, kết nối tiêu thụ sản phẩm đã mở ra cơ hội lớn để các địa phương, đặc biệt là khu vực miền núi, hình thành vùng hàng hóa OCOP đặc trưng. Đây chính là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội theo hướng bền vững, lâu dài và gắn với bản sắc văn hóa.
Diễm Phước