Trong một thế giới đang dần chuyển mình sang lối sống lành mạnh, tự nhiên và cá nhân hóa, thì thức uống cổ xưa là trà đang trở lại mạnh mẽ trên bản đồ tiêu dùng toàn cầu. Không chỉ còn là một thói quen văn hóa hay sự lựa chọn truyền thống, trà giờ đây là biểu tượng của xu hướng sống xanh, sống chậm và chăm sóc sức khỏe một cách thông minh. Từ góc độ kinh tế, thị trường trà thế giới đang bước vào giai đoạn phát triển sôi động với những đổi thay mang tính bước ngoặt. Đến năm 2030, câu hỏi không chỉ là “trà có tiếp tục tăng trưởng?” mà là “ai sẽ dẫn đầu làn sóng tiêu dùng mới của ngành trà toàn cầu?”.
Thị trường trà toàn cầu được các chuyên gia dự báo sẽ tăng mạnh.
Thị trường trà toàn cầu: Con số không chỉ là dữ liệu
Theo thống kê của Grand View Research, quy mô thị trường trà toàn cầu được định giá khoảng 17,42 tỷ USD vào năm 2024 và dự báo sẽ tăng trưởng đều đặn với tốc độ trung bình 6% mỗi năm trong giai đoạn 2025–2030. IMARC Group thậm chí còn đưa ra con số ấn tượng hơn, dự đoán thị trường sẽ đạt 38,1 tỷ USD vào năm 2033. Trong khi đó, Statista lại đánh giá thị trường ở phạm vi rộng hơn, với giá trị đạt khoảng 260 tỷ USD vào năm 2023 và có thể tăng lên đến 362 tỷ USD vào năm 2029. Dù có sự khác biệt trong phương pháp tính toán, tất cả các nguồn dữ liệu đều thống nhất rằng trà không còn là một lĩnh vực nhỏ, chỉ phục vụ cho một nhóm khách hàng nhất định, mà đã vươn lên thành một ngành công nghiệp toàn cầu có quy mô lớn và phát triển bền vững.
Từ châu Á ra thế giới: Trung tâm sản xuất và tiêu thụ vẫn là phương Đông
Không bất ngờ khi khu vực châu Á – Thái Bình Dương tiếp tục giữ vững vai trò đầu tàu trong cả sản xuất lẫn tiêu thụ trà. Trung Quốc và Ấn Độ hai cái nôi văn hóa trà lâu đời không chỉ đứng đầu về sản lượng mà còn đang chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể ở phân khúc trà cao cấp và hữu cơ. Sri Lanka, Việt Nam và Kenya cũng là những quốc gia xuất khẩu chủ lực, đặc biệt nổi bật ở dòng trà đen và trà đặc sản.
Tuy nhiên, điều đáng chú ý là không chỉ các quốc gia sản xuất truyền thống mới có vai trò quan trọng. Các thị trường tiêu thụ lớn như Nga, Anh, Mỹ, Đức và Nhật Bản đang chuyển dịch mạnh sang các sản phẩm trà chất lượng cao, trà không caffeine, trà thảo mộc và trà lạnh phản ánh thị hiếu thay đổi của người tiêu dùng hiện đại. Sự bùng nổ của tầng lớp trung lưu tại Ai Cập, Iran, Pakistan hay Ả Rập Xê Út cũng góp phần mở rộng địa lý tiêu thụ của ngành trà thế giới.
Làn sóng tiêu dùng mới: Khi sức khỏe và trải nghiệm dẫn lối
Lối sống hiện đại đang thúc đẩy người tiêu dùng toàn cầu chuyển từ các loại đồ uống nhiều đường, giàu caffeine sang những lựa chọn tự nhiên hơn và trà nghiễm nhiên trở thành ứng cử viên sáng giá. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng trà, đặc biệt là trà xanh và trà thảo mộc, chứa nhiều polyphenol và catechin những hợp chất chống oxy hóa có khả năng giảm viêm, bảo vệ tế bào và hỗ trợ phòng ngừa ung thư. Đây là điểm cộng lớn trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng “kén chọn” và “kỹ tính” trong việc lựa chọn thực phẩm.
Bên cạnh lợi ích sức khỏe, yếu tố trải nghiệm cũng đang được đặt ngang hàng. Người trẻ, đặc biệt là Gen Z, không chỉ uống trà mà còn “sống cùng trà” qua các mô hình trà quán, trà dưỡng sinh, trà kết hợp với nghệ thuật, hoặc qua các sản phẩm trà đóng gói đẹp mắt, mang tính cá nhân hóa cao. Văn hóa uống trà vì thế đã chuyển từ truyền thống sang hiện đại, từ cộng đồng sang cá nhân, từ nghi thức sang trải nghiệm.
Đổi mới và công nghệ: Những “vũ khí mềm” trong cuộc cạnh tranh
Trong kỷ nguyên số, các doanh nghiệp trà buộc phải thích ứng với sự thay đổi nhanh chóng của hành vi tiêu dùng. Thị trường trà trực tuyến đang phát triển mạnh, nhờ vào sự tiện lợi và khả năng cá nhân hóa cao. Người tiêu dùng có thể mua trà qua website, nền tảng thương mại điện tử, mạng xã hội hay thậm chí là qua AI và chatbot gợi ý.
Các thương hiệu lớn như Unilever, Tata Beverages, Twinings hay các doanh nghiệp tại Trung Quốc, Nhật Bản cũng đang không ngừng đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D) để tung ra các dòng sản phẩm mới như trà detox, trà collagen, trà chức năng hay trà có nguồn gốc hữu cơ, carbon thấp. Cạnh tranh giờ đây không chỉ nằm ở chất lượng trà, mà còn ở công nghệ sản xuất, thiết kế bao bì, câu chuyện thương hiệu và cách tiếp cận người tiêu dùng.
Ai sẽ dẫn đầu cuộc chơi đến năm 2030?
Cuộc đua trong thị trường trà toàn cầu đến năm 2030 sẽ là sự cạnh tranh của ba yếu tố: chất lượng sản phẩm, hiểu người tiêu dùng, và năng lực đổi mới. Các quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ hay Kenya sẽ tiếp tục nắm lợi thế ở khâu nguyên liệu và xuất khẩu. Trong khi đó, các tập đoàn đa quốc gia và startup công nghệ có thể bứt phá ở mảng trải nghiệm và cá nhân hóa sản phẩm.
Việt Nam với lợi thế địa lý, thổ nhưỡng và sự đa dạng về giống trà hoàn toàn có cơ hội vươn lên nếu biết đầu tư đúng hướng: nâng cao chất lượng, xây dựng thương hiệu mạnh, kết nối chuỗi giá trị và đẩy mạnh thương mại số. Sự trỗi dậy của các thương hiệu trà Shan Tuyết, trà hữu cơ hay trà gắn với câu chuyện bản địa có thể là điểm sáng trong bức tranh toàn cầu.
Thị trường trà toàn cầu đang bước vào kỷ nguyên mới, nơi mà trà không chỉ là đồ uống, mà còn là biểu tượng cho sức khỏe, thẩm mỹ và lối sống bền vững. Ai sẽ dẫn đầu làn sóng tiêu dùng này? Câu trả lời sẽ thuộc về những quốc gia và doanh nghiệp biết lắng nghe xu hướng, đầu tư sáng tạo và kết nối giá trị truyền thống với hiện đại. Trong “tách trà” của năm 2030, sẽ không chỉ có hương vị, mà còn chứa đựng cả tầm nhìn và chiến lược của những người biết nắm bắt thời cơ.