Thi công mở đường giao thông nông thôn qua sóm Cảy, xã Thượng Cửu.
Xã Thượng Cửu nằm ở phía Tây Nam của huyện Thanh Sơn, cách trung tâm huyện hơn 15km. Đây là địa phương có địa hình đồi núi, giao thông khó khăn, dân cư chủ yếu là đồng bào dân tộc Mường. Trước năm 2010, Thượng Cửu thuộc diện đặc biệt khó khăn, cơ sở hạ tầng thiếu thốn, thu nhập người dân chủ yếu dựa vào nông - lâm nghiệp manh mún, tự phát.
Khi bắt tay vào xây dựng nông thôn mới, xã chỉ đạt 4/19 tiêu chí. Tuy nhiên, nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy, chính quyền địa phương và sự chung sức, đồng lòng của người dân, Thượng Cửu đã có cú “lột xác” đầy ấn tượng.
Một trong những yếu tố tiên quyết giúp Thượng Cửu đổi mới diện mạo chính là đầu tư mạnh mẽ cho hạ tầng giao thông. Trước đây, nhiều tuyến đường liên thôn là đường đất, vào mùa mưa lầy lội, xe máy không thể di chuyển. Từ năm 2016 đến nay, xã đã bê tông hóa gần 90% tuyến đường trục xã, trục thôn và ngõ xóm, với tổng chiều dài hơn 35km.
Không chỉ giao thông nông thôn được cải thiện, hệ thống thủy lợi cũng được củng cố, phục vụ tưới tiêu cho hơn 200ha đất sản xuất. Hệ thống điện lưới quốc gia được đầu tư kéo đến từng hộ dân, tỷ lệ hộ sử dụng điện ổn định đạt trên 98%.
Thượng Cửu đã lựa chọn hướng phát triển kinh tế đa ngành làm trụ cột để giảm nghèo và nâng cao đời sống cho người dân. Bên cạnh cây lúa truyền thống, xã đẩy mạnh phát triển các cây trồng có giá trị kinh tế cao như chè, cây ăn quả (bưởi, mít, cam), rừng sản xuất (keo, bồ đề).
Chăn nuôi tại Thượng Cửu đang dần chuyển từ hình thức nhỏ lẻ sang bán công nghiệp. Mô hình nuôi trâu sinh sản, bò lai, lợn rừng, gà thả đồi được nhân rộng, giúp nhiều hộ vươn lên thoát nghèo. Hợp tác xã chăn nuôi - trồng trọt được thành lập, đóng vai trò liên kết sản xuất, cung cấp giống, kỹ thuật và tiêu thụ đầu ra cho bà con.
Máy xay xát - “phương tiện công nghiệp hóa” đầu tiên xuất hiện trên bản Sinh Trên, xã Thượng Cửu, giúp người dân giảm công sức lao động, cải thiện chất lượng đời sống.
Thu nhập bình quân đầu người năm 2024 của xã đạt hơn 41 triệu đồng/năm, tăng hơn gấp đôi so với năm 2015. Tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 4,8%. Một số hộ tiêu biểu thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm nhờ trồng rừng và nuôi gia súc.
Cùng với phát triển kinh tế, lĩnh vực văn hóa – xã hội của Thượng Cửu có nhiều chuyển biến tích cực. 100% thôn bản đã có nhà văn hóa, sân thể thao; phong trào văn nghệ, thể thao quần chúng phát triển mạnh. Tỷ lệ gia đình văn hóa đạt trên 85%, nhiều thôn đạt danh hiệu “Thôn văn hóa” nhiều năm liên tục.
Giáo dục được quan tâm, trường học các cấp được đầu tư cơ sở vật chất khang trang. Trường Tiểu học và THCS xã Thượng Cửu đều đạt chuẩn quốc gia. Tỷ lệ học sinh hoàn thành chương trình phổ thông đúng độ tuổi đạt gần 100%.
Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân được chú trọng. Trạm y tế xã có bác sĩ, đầy đủ trang thiết bị cơ bản và tổ chức khám chữa bệnh định kỳ. Tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt trên 92%, nhiều chương trình phòng chống dịch bệnh được triển khai hiệu quả, đặc biệt là trong các đợt dịch Covid-19.
Một điểm sáng trong chương trình nông thôn mới của Thượng Cửu là công tác bảo vệ môi trường. Xã đã xây dựng và duy trì mô hình tổ vệ sinh môi trường tại tất cả các thôn bản. Các hộ dân được tuyên truyền phân loại rác thải, hạn chế sử dụng túi nilon, giữ gìn vệ sinh nơi công cộng.
Các tuyến đường chính đều được trồng hoa, cây xanh tạo cảnh quan xanh – sạch – đẹp. Kênh mương, suối được khơi thông thường xuyên. Tỷ lệ hộ dân có nhà tiêu hợp vệ sinh đạt 98%, nước sinh hoạt hợp vệ sinh đạt 96%.
Ngoài ra, xã cũng đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao ý thức bảo vệ môi trường qua hệ thống loa truyền thanh, các buổi sinh hoạt thôn bản, lồng ghép với các hoạt động văn hóa cộng đồng.
Năm 2023, Thượng Cửu chính thức được UBND tỉnh Phú Thọ công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Đây là thành quả từ sự nỗ lực không mệt mỏi của cả hệ thống chính trị và nhân dân. Tuy nhiên, xã không dừng lại ở đó, mà đang tiếp tục triển khai kế hoạch xây dựng nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2024-2026.
Trong đó, xã đặt mục tiêu phát triển sản phẩm OCOP từ chè, mật ong và thịt lợn bản địa; xây dựng mô hình du lịch cộng đồng gắn với văn hóa Mường; đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý hành chính và sản xuất nông nghiệp. Xã cũng tập trung nâng cao chất lượng giáo dục, y tế, tăng tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế, hướng tới mô hình “xã thông minh” phù hợp với điều kiện miền núi.
Cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số khu Sinh Tàn (xã Thượng Cửu, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ) ngày càng khởi sắc, đã có nhiều gia đình xây được nhà to đẹp…
Đặc biệt, chìa khóa để Thượng Cửu thành công là sự đồng thuận giữa Đảng, chính quyền và nhân dân. Người dân không còn thụ động chờ hỗ trợ mà đã chủ động học hỏi, đầu tư sản xuất, gìn giữ môi trường và xây dựng đời sống văn minh.
Hệ thống chính trị cơ sở cũng không ngừng đổi mới phương thức hoạt động, gần dân, sát dân hơn. Công khai, minh bạch, dân chủ cơ sở được phát huy. Các công trình công cộng đều được lấy ý kiến cộng đồng trước khi triển khai.
Chặng đường xây dựng nông thôn mới của Thượng Cửu là minh chứng rõ ràng cho khả năng bứt phá của các xã miền núi nếu có định hướng đúng, phát huy nội lực, huy động được sự đồng lòng của nhân dân. Trong tương lai, Thượng Cửu không chỉ là “vùng quê đáng sống” mà còn có thể trở thành hình mẫu về phát triển nông thôn bền vững gắn với bản sắc văn hóa dân tộc giữa đại ngàn trung du Phú Thọ.
XUÂN SỸ