Thương mại điện tử xanh, phát triển bền vững

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cho biết, “Tuy thương mại điện tử tăng trưởng nhanh nhưng đã và đang bộc lộ rõ nhiều yếu tố không bền vững, đặc biệt là những tác động xấu tới môi trường”.

Thương mại điện tử ở Việt Nam đã có những bước phát triển đáng khích lệ trong thời gian qua. Theo đó, 6 tháng đầu năm 2023, doanh thu thương mại điện tử bán lẻ tại Việt Nam ước đạt 10,3 tỷ USD, tăng khoảng 25% so với cùng kỳ, chiếm 7,7% doanh thu hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng cả nước.

Trong lĩnh vực bán lẻ trực tuyến, có hai khâu chính tác động xấu tới môi trường, bao gồm: Khâu giao hàng (liên quan đến xe cộ chạy trên đường thải lượng lớn khí carbon) và khâu đóng gói: Hộp carton, bao bì nilon, màng xốp hơi, hộp xốp, đồ nhựa dùng một lần. Những tác động xấu này còn ở mức độ cao hơn trong trường hợp giao hàng siêu tốc.

“Chính vì vậy, việc tối ưu hóa chi phí vận chuyển không những giúp doanh nghiệp cắt giảm chi phí mà còn đóng góp đáng kể vào việc giảm lượng phát thải từ hoạt động vận chuyển”- bà Lê Hoàng Oanh nhấn mạnh.

Còn theo Báo cáo logistics Việt Nam cho thấy, chi phí logistics tại các doanh nghiệp bán lẻ chiếm tỷ trọng khá lớn trong giá thành, giao động từ 10 - 20%. Đối với logistics, chi phí vận chuyển có tỷ lệ đóng góp cao nhất khoảng từ 60% đến 80%.

“Chính vì vậy, việc tối ưu hóa chi phí vận chuyển không những giúp doanh nghiệp cắt giảm chi phí mà còn đóng góp đáng kể vào việc giảm lượng phát thải từ hoạt động vận chuyển”, bà Lê Hoàng Oanh nhấn mạnh.

Nghiên cứu của Google, Temasek và Bain & Company cũng chỉ rõ, việc tối ưu hóa hoạt động vận chuyển trong thương mại điện tử như giảm quãng đường di chuyển của các phương tiện giao nhận, sử dụng các vật liệu tái chế, thân thiện để đóng gói hàng hóa… sẽ góp phần cắt giảm được 30-40% lượng khí phát thải trong lĩnh vực này.

Tại Việt Nam, một số doanh nghiệp thương mại điện tử và bưu chính, chuyển phát đã triển khai nhiều giải pháp sáng tạo nhằm giảm tác động tiêu cực tới môi trường, điển hình như: Lazada, Grab hay Bưu điện Việt Nam.

Các biện pháp bao gồm: Tiết giảm số lượng thùng carton và chuyển sang dùng 100% bao bì có thể tái chế được hay giảm thải rác thải nhựa; khuyến khích khách hàng chờ giao hàng chậm nhưng ít hại môi trường, thay vì đẩy mạnh quảng bá hình thức giao hàng ngay và luôn để cạnh tranh với nhau…

Cũng tại diễn đàn, ông Nguyễn Thanh Hưng, Hội đồng tư vấn cấp cao về thương mại điện tử, Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam cho hay, hiện nay các chính sách về kinh tế số và thương mại điện tử hiện tại tập trung phần lớn vào các giải pháp phát triển nhanh.

Cần thiết phải có các chính sách thúc đẩy phát triển bền kinh tế số và thương mại điện tử một cách bền vững, thân thiện môi trường. Trong đó, người tiêu dùng trực tuyến, các doanh nghiệp thương mại điện tử và logistics là những đối tượng nòng cốt thực thi các giải pháp thúc đẩy sự bền vững.

Tại diễn đàn, các diễn giả đại diện cho nhiều lĩnh vực khác nhau đã trao đổi về chiến lược phát triển thương mại điện tử bền vững, tối ưu hoá hoạt động logistics bảo vệ môi trường, kế hoạch hành động thực hiện kinh tế tuần hoàn và hàm ý cho thương mại điện tử, chiến lược phát triển bưu chính, xây dựng hệ sinh thái logistics cho thương mại điện tử. Theo các diễn giả, xanh hoá logistics sẽ là hướng đi quan trọng để trao đổi các chính sách, giải pháp để dịch vụ logistics và hoàn tất đơn hàng xanh nhằm mang lại sự phát triển hơn trong giai đoạn tới.

Theo nghiên cứu của Google, Temasek và Bain & Company chỉ ra, việc tối ưu hóa hoạt động vận chuyển trong thương mại điện tử như giảm quãng đường di chuyển của các phương tiện giao nhận, sử dụng các vật liệu tái chế, thân thiện để đóng gói hàng hóa… sẽ góp phần cắt giảm được 30-40% lượng khí phát thải trong lĩnh vực này.

Đại diện sàn giao dịch điện tử Lazada, ông Ông Vũ Đức Thịnh, Giám đốc Logistics Lazada Việt Nam cho biết, năm 2022 Tập đoàn đã cam kết xây dựng doanh nghiệp bền vững, có trách nhiệm, cũng như kiểm soát tác động đối với môi trường như: Giao hàng xanh, LazEarth và những cải tiến trong khâu đóng gói và chia chọn đơn; Phát hành Cẩm Nang “Đóng Gói Hàng Hoá Hiệu Quả, Thân Thiện Với Môi Trường”.

Trong khi đó ông, Phan Trọng Lê, Giám đốc Nghiên cứu phát triển thương hiệu VNPost cho rằng, Logistics phải hướng tới sự bền vững, thân thiện và bảo vệ môi trường.

“Thời gian vừa qua chúng tôi có những nỗ lực và biện pháp nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực tới môi trường nhằm đạt tới sự cân bằng bền vững. Cần phải hướng tới cả 3 mục tiêu là kinh tế, xã hội và môi trường, không loại trừ nhau mà ngược lại còn củng cố lẫn nhau. Tại công ty chúng tôi luôn cho sử dụng bình nước thủy tinh thay thế chai nhựa. Khuyến khích nhân viên trồng cây xanh trong khuôn viên văn phòng, điểm phục vụ. Đặc biệt trú trọng quy trình thu hồi sản phẩm, hoàn hàng. Tận dụng các nguyên liệu tái chế, phế phẩm, phẩm phụ trong quá trình sản xuất. Tận thu phế liệu từ vật liệu đóng gói, vận chuyển. Đặc biệt quy trình Xử lý chất thải đúng quy định” – Ông Lê cho hay.

Các ý kiến tại diễn đàn nhấn mạnh, để thương mại điện tử nước ta phát triển bền vững và thân thiện hơn với môi trường, đồng thời trở thành một công cụ quan trọng hướng tới nền kinh tế xanh và trung hòa carbon, các bên liên quan, bao gồm các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp, các cơ sở nghiên cứu và đào tạo, các tổ chức xã hội nghề nghiệp cần phối hợp chặt chẽ và triển khai các hoạt động phù hợp.

Hoàng Nhung