Nói đến Trà xanh Thái Nguyên là nói đến một biểu tượng trong văn hóa trà Việt Nam, một “đệ nhất danh trà” vang danh khắp mọi miền. Được chắt chiu từ những đồi chè bát ngát, Trà xanh Thái Nguyên không chỉ là một loại thức uống mà còn là một phần không thể thiếu của bản sắc văn hóa, mang trong mình hương vị tinh hoa của đất trời và bàn tay tài hoa của người làm trà.
Cánh chè sau khi được sao khô có màu đen bóng, đều đẹp và giữ được hương cốm thơm đặc trưng.
Hương vị không thể trộn lẫn
Nhắc đến Trà xanh Thái Nguyên là nhắc đến sự độc đáo trong từng chén trà. Nước trà trong veo như ngọc, khi đưa lên gần, mùi cốm thanh mát lan tỏa, khơi gợi cảm giác an lành. Vị trà tinh tế, chát dịu mà không đắng, để lại hậu vị ngọt ngào trên cuống lưỡi, và dư vị sâu lắng khiến người thưởng thức mãi không quên. Đây không chỉ là thức uống mà còn là một hành trình cảm xúc, nơi mỗi giọt trà như một lời mời gọi khám phá những tầng hương vị độc đáo.
Bí quyết tạo nên “đệ nhất danh trà”
Hương vị tuyệt hảo của Trà xanh Thái Nguyên không chỉ nhờ thiên nhiên ban tặng mà còn là kết quả của quy trình sản xuất công phu, đòi hỏi sự tỉ mỉ, kinh nghiệm và kỹ năng lâu đời. Quy trình này gồm 7 bước quan trọng, mỗi bước đều đóng vai trò không thể thiếu:
Chè được phơi héo 1- 2 giờ trước khi chế biến.
1. Phơi héo
Ngay sau khi hái, lá chè tươi được mang về phơi héo tự nhiên trên nong, nia hoặc bề mặt sạch. Lớp chè được rải đều với độ dày khoảng 15–20 cm để thoát bớt hơi ẩm và giảm nhiệt độ tích tụ trong quá trình vận chuyển. Thời gian phơi héo thường kéo dài từ 1–2 giờ, tùy vào điều kiện thời tiết. Mục đích chính của bước này là làm mềm lá chè, giữ lại độ dẻo cần thiết để chuẩn bị cho các công đoạn tiếp theo.
2. Diệt men
Công đoạn này, còn gọi là "ốp chè," diễn ra trong chảo nóng với nhiệt độ khoảng 100°C (chảo củi) hoặc 350°C (chảo tôn xào bằng ga). Lá chè được sao liên tục trong 7 phút để phá hủy enzyme gây lên men tự nhiên. Diệt men giúp chè giữ được màu xanh, giảm vị ngái, chát và tạo mùi hương cốm đặc trưng. Sau khi hoàn thành, lá chè chuyển sang màu xanh sẫm, mềm dẻo và có thể bẻ gập mà không gãy. Đây là bước quan trọng để định hình chất lượng của chè.
Vò chè thủ công bằng tay.
3. Vò chè
Vò chè là công đoạn định hình cánh chè. Người làm chè sử dụng máy vò hoặc tay để xoắn các lá chè thành những sợi cong đặc trưng. Quá trình này kéo dài 35–45 phút, tùy loại chè (móc câu, tôm nõn, hay chè đinh). Trước đây, vò chè hoàn toàn bằng tay, đòi hỏi sức lực và kỹ thuật cao. Hiện nay, công nghệ hỗ trợ nhưng vẫn giữ lại công đoạn vò tay ngắn để loại bỏ các lá chè nát, vụn. Mục tiêu của bước này là tạo hình đẹp cho cánh chè, đồng thời giúp chè thấm đều khi pha.
4. Rũ tơi
Sau khi vò, lá chè dễ bị vón cục do nhiệt độ cao. Người làm chè tiến hành rũ tơi nhẹ nhàng để cánh chè không bết dính, đảm bảo thoáng khí và đồng đều chất lượng. Công đoạn này tuy đơn giản nhưng đòi hỏi sự cẩn thận để không làm gãy lá chè.
Chè thành phẩm được phân loại theo chất lượng, sau đó đóng gói kín trong túi nilon hoặc bao bì chuyên dụng.
5. Sao khô
Sao khô là một trong những bước phức tạp nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến hương vị và chất lượng chè. Quá trình này được thực hiện qua hai giai đoạn:
Lần 1: Chè được sao ở nhiệt độ 100°C trong 10 phút đầu, sau đó giảm xuống 80°C, kéo dài tổng cộng 20 phút. Lúc này, chè khô khoảng 60–70%. Những cọng già và cám vụn được sàng lọc để giữ lại phần chè chất lượng nhất.
Lần 2: Chè được sao tiếp ở nhiệt độ 70°C trong 20 phút. Khi đạt độ khô khoảng 90–95%, chè được để nguội tự nhiên trên nong, nia. Cánh chè sau bước này có màu đen bóng, đều đẹp và giữ được hương cốm thơm đặc trưng.
6. Quay hương
Sau khi để chè ổn định trong 3–5 ngày, người làm chè tiến hành quay hương. Bước này kéo dài 30–35 phút ở nhiệt độ 70°C. Quá trình quay hương phá vỡ các liên kết tanin và este, giúp chè có vị chát dịu, không đắng, hậu vị ngọt ngào và hương cốm thoảng mát. Đây là công đoạn mang tính "tinh chỉnh," nâng tầm giá trị của chè.
7. Đóng gói và bảo quản
Chè thành phẩm được phân loại theo chất lượng, sau đó đóng gói kín trong túi nilon hoặc bao bì chuyên dụng. Nếu chưa bán ngay, chè được bảo quản trong phòng mát với nhiệt độ 22–26°C để giữ ổn định hương vị và chất lượng lâu dài.
Mỗi bước trong quy trình đều được thực hiện bằng cả tâm huyết, khéo léo và sự am hiểu sâu sắc của người làm trà, đảm bảo chất lượng tối ưu cho từng mẻ chè.
Thái Nguyên – Miền đất của tình yêu trà
Thái Nguyên không chỉ là vùng đất sản xuất chè mà còn là nơi hội tụ những giá trị văn hóa trà Việt. Những đồi chè xanh mướt trải dài, những bàn tay cần mẫn thu hái từng búp chè non, tất cả tạo nên một bức tranh sống động về tình yêu và sự gắn bó với nghề.
Đến với Thái Nguyên, không chỉ là thưởng thức trà mà còn là cảm nhận cả một bầu không khí thanh bình, nơi mà mỗi chén trà mang trong mình câu chuyện về sự tận tụy và sáng tạo của con người.
Trà xanh Thái Nguyên không chỉ là một sản phẩm, mà còn là một biểu tượng của sự tinh tế, sáng tạo và tình yêu thiên nhiên. Hương vị đặc trưng của trà đã góp phần làm giàu thêm văn hóa trà Việt Nam, khẳng định giá trị của một loại “đệ nhất danh trà” không thể thay thế. Mỗi chén Trà xanh Thái Nguyên là một sự giao thoa giữa con người và thiên nhiên, là lời mời gọi những ai yêu trà khám phá và tận hưởng trọn vẹn tinh hoa đất trời.