Từ ly trà sữa đến đế chế nhượng quyền: Doanh nghiệp Việt đang làm gì?

Ngành thức ăn và đồ uống (F&B) chính là lĩnh vực tiên phong trong làn sóng "xuất khẩu" thương hiệu Việt. Những cái tên như Gong Cha, Phúc Long, Highland Coffee hay The Coffee House không còn xa lạ với người tiêu dùng trong nước, nhưng điều đáng chú ý là họ đang dần khẳng định vị thế tại các thị trường quốc tế.

Gong Cha Việt Nam, dù ban đầu là thương hiệu có nguồn gốc từ Đài Loan, nhưng sau khi được VTI (Vietnam Tea Investment) mua lại quyền điều hành tại Việt Nam và một số quốc gia Đông Nam Á, đã trở thành một câu chuyện thành công điển hình. Thương hiệu này không chỉ phát triển mạnh tại thị trường nội địa với hơn 200 cửa hàng mà còn mở rộng sang Philippines, Singapore, Malaysia với mô hình nhượng quyền được điều chỉnh phù hợp với từng thị trường.

Phúc Long Coffee & Tea, thương hiệu 100% Việt Nam với lịch sử hơn 50 năm, đã chứng minh rằng "made in Vietnam" hoàn toàn có thể cạnh tranh trên đấu trường quốc tế. Từ những cửa hàng đầu tiên tại TP.HCM, Phúc Long đã mở rộng sang Singapore, Malaysia và đang có kế hoạch tiến vào các thị trường khác trong khu vực. Điều đặc biệt là họ không chỉ bán sản phẩm mà còn xuất khẩu cả triết lý kinh doanh và văn hóa uống trà, cà phê đặc trưng của Việt Nam.

Thành công của các thương hiệu Việt trên thị trường quốc tế không phải là ngẫu nhiên. Họ đã học hỏi và áp dụng những chiến lược kinh doanh hiện đại, đồng thời vẫn giữ được bản sắc riêng biệt.

Một trong những yếu tố quan trọng nhất là việc chuẩn hóa quy trình và chất lượng sản phẩm. Các thương hiệu thành công đều đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển, xây dựng hệ thống quản lý chất lượng nghiêm ngặt từ khâu nguyên liệu đầu vào đến sản phẩm cuối cung cấp cho khách hàng. Highland Coffee chẳng hạn, đã xây dựng được một hệ thống chuỗi cung ứng ổn định, đảm bảo chất lượng cà phê đồng nhất tại mọi cửa hàng, từ Việt Nam đến Philippines.

Yếu tố thứ hai là khả năng thích ứng với văn hóa địa phương. Các thương hiệu Việt thành công đều hiểu rằng không thể áp dụng một công thức cố định cho mọi thị trường. Họ nghiên cứu kỹ lưỡng thói quen tiêu dùng, khẩu vị và văn hóa của từng quốc gia để điều chỉnh thực đơn, cách phục vụ và thậm chí cả không gian cửa hàng. The Coffee House khi mở rộng sang các thị trường Đông Nam Á đã bổ sung thêm các món ăn địa phương vào thực đơn, đồng thời vẫn giữ được những đặc trưng cốt lõi của thương hiệu.

Đầu tư vào công nghệ và trải nghiệm khách hàng cũng là một yếu tố không thể thiếu. Các thương hiệu hàng đầu đều xây dựng ứng dụng di động, hệ thống đặt hàng trực tuyến và chương trình khách hàng thân thiết hiện đại. Điều này không chỉ giúp họ nắm bắt xu hướng tiêu dùng mà còn tạo ra sự gắn kết lâu dài với khách hàng.

Mô hình nhượng quyền thương mại (franchise) đã trở thành lựa chọn phổ biến của các doanh nghiệp Việt muốn mở rộng quốc tế. Mô hình này mang lại nhiều lợi ích: giảm thiểu rủi ro đầu tư, tận dụng kiến thức địa phương của đối tác, và có thể mở rộng nhanh chóng với nguồn vốn hạn chế.

Tuy nhiên, để thành công với mô hình nhượng quyền, các doanh nghiệp Việt phải đầu tư mạnh vào việc xây dựng hệ thống quản lý và hỗ trợ đối tác. Họ cần có đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, quy trình đào tạo chuyên nghiệp và hệ thống giám sát chất lượng hiệu quả. Golden Gate, tập đoàn đứng sau các thương hiệu như Gogi House, Sumo BBQ, đã xây dựng được một "đế chế" nhượng quyền với hàng trăm cửa hàng không chỉ tại Việt Nam mà còn ở Singapore, Philippines, Indonesia.

Việc lựa chọn đối tác nhượng quyền cũng vô cùng quan trọng. Các thương hiệu thành công thường ưu tiên những đối tác có kinh nghiệm trong ngành, hiểu biết về thị trường địa phương và có đủ năng lực tài chính để duy trì và phát triển thương hiệu trong dài hạn. Họ không chỉ tìm kiếm những người có tiền mà còn cần những người có tầm nhìn và cam kết với giá trị cốt lõi của thương hiệu.

Dù đạt được nhiều thành tựu đáng kể, các doanh nghiệp Việt vẫn phải đối mặt với không ít thách thức khi mở rộng ra quốc tế. Cạnh tranh ngày càng khốc liệt với các thương hiệu quốc tế lớn, sự khác biệt về văn hóa tiêu dùng, quy định pháp lý phức tạp và chi phí vận hành cao là những rào cản thực tế.

Một thách thức lớn khác là việc duy trì chất lượng và bản sắc thương hiệu khi mở rộng quy mô. Càng nhiều cửa hàng nhượng quyền, việc kiểm soát chất lượng càng trở nên khó khăn. Một số thương hiệu đã gặp phải tình trạng chất lượng sản phẩm và dịch vụ tại các cửa hàng nhượng quyền không đồng đều, ảnh hưởng đến hình ảnh tổng thể của thương hiệu.

Tuy nhiên, cơ hội vẫn rất lớn. Thị trường Đông Nam Á với hơn 650 triệu dân đang phát triển mạnh mẽ, tầng lớp trung lưu ngày càng mở rộng và có xu hướng tiêu dùng các sản phẩm chất lượng. Sự gần gũi về văn hóa và địa lý cũng tạo thuận lợi cho các thương hiệu Việt trong việc thâm nhập và phát triển tại khu vực này.

Nhìn về tương lai, xu hướng mở rộng quốc tế của các thương hiệu Việt không chỉ dừng lại ở ngành F&B. Các lĩnh vực khác như thời trang, mỹ phẩm, giáo dục và dịch vụ cũng đang bước vào cuộc chơi. Thương hiệu thời trang NEM, mỹ phẩm Cocoon hay hệ thống giáo dục Apax English đều đang có những bước đi đầu tiên trên thị trường quốc tế.

Để thành công trong giai đoạn tới, các doanh nghiệp Việt cần đầu tư mạnh hơn nữa vào nghiên cứu thị trường, phát triển sản phẩm và xây dựng đội ngũ quản lý chuyên nghiệp. Họ cũng cần học hỏi kinh nghiệm từ các thương hiệu quốc tế thành công, đồng thời không ngừng đổi mới và sáng tạo để tạo ra giá trị khác biệt.

Việc ứng dụng công nghệ số trong quản lý chuỗi nhượng quyền cũng sẽ là yếu tố quyết định. Các hệ thống quản lý thông minh, phân tích dữ liệu khách hàng và tối ưu hóa vận hành sẽ giúp các thương hiệu Việt cạnh tranh hiệu quả hơn trên thị trường quốc tế.

Từ những ly trà sữa đơn giản trên phố phường Việt Nam, các doanh nghiệp bản địa đã chứng minh rằng họ hoàn toàn có thể xây dựng những "đế chế" nhượng quyền thành công trên thị trường quốc tế. Thành công này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần quảng bá hình ảnh và văn hóa Việt Nam ra thế giới.

Tuy nhiên, để duy trì và phát triển bền vững, các doanh nghiệp Việt cần tiếp tục đầu tư vào chất lượng, đổi mới sáng tạo và xây dựng năng lực cạnh tranh cốt lõi. Hành trình từ thương hiệu địa phương trở thành thương hiệu toàn cầu không dễ dàng, nhưng với sự quyết tâm, tầm nhìn và chiến lược đúng đắn, các doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể viết tiếp những câu chuyện thành công mới trong tương lai.

Hoàng Nguyễn