Khi nhắc đến "umami," nhiều người có thể cảm thấy xa lạ với thuật ngữ này, nhưng lại hoàn toàn quen thuộc với hương vị mà nó mang lại. Umami, được gọi là "vị ngon ngọt," là một trong năm vị cơ bản cùng với ngọt, chua, đắng và mặn. Không chỉ xuất hiện trong các món ăn như nước dùng đậm đà hay thịt hầm, umami còn là yếu tố quan trọng tạo nên sức hấp dẫn độc đáo của trà xanh.
Gyokuro, loại trà cao cấp, chứa đến 2.5g (2500mg) L-theanine và 0.45g (450mg) glutamate trên mỗi 100g, mang lại vị umami mạnh mẽ.
L-theanine: Chìa khóa tạo nên umami trong trà
Hương vị umami trong trà xanh chủ yếu đến từ L-theanine, một loại amino acid đặc trưng trong trà xanh. L-theanine không chỉ làm tăng vị umami mà còn góp phần tạo nên sự cân bằng tinh tế giữa vị ngọt tự nhiên và chút đắng nhẹ của trà. Khi thưởng thức trà xanh, bạn không chỉ cảm nhận được vị ngon đậm đà mà còn trải nghiệm cảm giác thư thái và hài hòa, nhờ tác dụng làm dịu của L-theanine.
Không chỉ đơn thuần là một hương vị, umami trong trà matcha còn mang đến trải nghiệm thưởng trà trọn vẹn.
Bên cạnh L-theanine, trà xanh còn chứa glutamate – một amino acid khác góp phần tạo nên vị umami thơm ngon dễ chịu. Sự hiện diện đồng thời của L-theanine và glutamate không chỉ làm phong phú thêm hương vị mà còn mang đến chiều sâu cho mỗi ngụm trà.
Trà hojicha, được làm từ lá trưởng thành và trải qua quá trình rang, chỉ chứa 0,02g (22mg) L-theanine và 0,02g (17mg) glutamate, làm giảm đáng kể hương vị umami so với trà gyokuro và matcha.
Sự tương tác độc đáo giữa catechin và L-theanine
Trong trà xanh, catechin một chất chống oxy hóa mạnh đóng vai trò tạo nên vị chát đặc trưng. Tuy nhiên, điều thú vị là catechin thực chất được hình thành từ L-theanine thông qua tác động của ánh sáng mặt trời lên lá trà. Những lá trà được trồng trong điều kiện che bóng, như loại trà xanh cao cấp gyokuro, sẽ giữ được hàm lượng L-theanine cao hơn do ít tiếp xúc với ánh sáng. Điều này lý giải tại sao gyokuro và matcha – được chế biến từ những lá trà non được bảo vệ kỹ lưỡng lại giàu vị umami và ngọt tự nhiên hơn so với các loại trà khác.
So sánh các loại trà
Nghiên cứu ở Nhật đã cho thấy hàm lượng L-theanine và glutamate trong các loại trà xanh có sự khác biệt rõ rệt. Gyokuro, loại trà cao cấp, chứa đến 2.5g (2500mg) L-theanine và 0.45g (450mg) glutamate trên mỗi 100g, mang lại vị umami mạnh mẽ. Trong khi đó, hojicha – loại trà rang từ lá trưởng thành – chỉ chứa 0.02g (22mg) L-theanine và 0.02g (17mg) glutamate, làm giảm đáng kể cảm giác umami. Chính vì thế, gyokuro và matcha thường được chọn để thưởng thức cùng đồ ngọt truyền thống, còn hojicha lại thích hợp làm thức uống giải khát nhẹ nhàng sau bữa ăn.
Umami – Hương vị của sự hài hòa
Không chỉ đơn thuần là một hương vị, umami trong trà còn mang đến trải nghiệm thưởng trà trọn vẹn. Sự kết hợp giữa vị ngon ngọt, chút đắng nhẹ và hương thơm tinh tế của matcha tạo nên một không gian thư giãn và yên bình. Người Nhật, qua nhiều thế kỷ, đã khéo léo khai thác những đặc tính độc đáo này, biến trà trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực và nghệ thuật thưởng trà.
Một tách trà gyokuro, matcha hay hojicha không chỉ là một thức đồ uống mà còn là hành trình khám phá vị giác và tinh thần. Hương vị umami phong phú trong trà không chỉ thể hiện sự tinh tế của thiên nhiên mà còn là minh chứng cho nghệ thuật canh tác và chế biến trà đầy sáng tạo. Dành thời gian thưởng thức một tách trà, bạn sẽ cảm nhận được sự hòa quyện giữa truyền thống, khoa học và hương vị một trải nghiệm không thể bỏ qua đối với những ai yêu thích trà.