Khi những tia nắng đầu hè vừa kịp chạm lên triền đồi lộng gió, cao nguyên Mộc Châu lại rạo rực trong nhịp sống tất bật của vụ chè xuân – vụ mùa đầu tiên và cũng là được mong đợi nhất trong năm. Trên từng nương chè xanh mướt trải dài tít tắp, những chồi non căng mọng đồng loạt bật lên, đánh thức một mùa vàng hy vọng không chỉ về nông sản, mà còn về tương lai kinh tế, văn hóa và du lịch của vùng đất Tây Bắc này.
Cao nguyên Mộc Châu hiện có hơn 3.000 héc ta trồng chè.
Không giống như hai vụ còn lại trong năm, chè xuân được đánh giá là có hương vị đặc trưng nhất sâu đậm, thanh dịu và hậu ngọt dài lâu. Sau khoảng ba tháng “ngủ đông”, cây chè tích lũy đủ dưỡng chất từ thổ nhưỡng núi cao, từ khí hậu ban ngày nắng nhẹ, ban đêm lạnh sâu, từ sương mù bảng lảng vào sớm mai… Tất cả những yếu tố ấy như được thiên nhiên lựa chọn để nhào nặn nên một sản vật đặc biệt từng búp chè xuân là kết tinh của thời gian, khí hậu và lòng người.
Chị Nguyễn Thị Thưởng, một hộ trồng chè lâu năm ở phường Bình Minh, chia sẻ: “Chè xuân là lứa chè chất lượng nhất trong năm, vừa đạt năng suất, vừa thơm ngon, nên cả nhà tôi đều chuẩn bị từ đầu năm, từ việc cắt tỉa, đốn tán, bón phân, cày lấp đất. Cả quá trình đó là để cây tích đủ lực, rồi khi vào tháng 4, tháng 5, cây mới bung chồi đồng loạt”.
Cây chè ngày càng phát huy giá trị, góp phần mang lại cuộc sống ấm no cho đồng bào các dân tộc nơi đây.
Không chỉ có người dân, các doanh nghiệp lớn trong ngành chè cũng dồn lực cho vụ xuân. Với hơn 550 ha chè nguyên liệu, Công ty Vinatea Mộc Châu một trong những đơn vị sản xuất chè lâu đời tại Sơn La dự kiến sẽ thu hoạch từ 650 đến 700 tấn chè búp tươi trong mùa này. Ông Nguyễn Văn Tám, Phó Giám đốc Công ty cho biết, để đảm bảo chất lượng chè xuân, doanh nghiệp đã đầu tư mạnh vào máy móc, áp dụng nghiêm ngặt quy trình sản xuất an toàn thực phẩm và đào tạo công nhân bài bản.
Nhưng chè xuân không chỉ là một sản phẩm nông nghiệp. Ẩn sau từng búp chè nhỏ bé là những câu chuyện về sự đổi đời của người dân. Mộc Châu hiện có hơn 3.000 ha chè, cung cấp thu nhập ổn định cho hàng ngàn hộ gia đình. Với sản lượng búp tươi ước đạt trên 35.000 tấn mỗi năm, chè đã trở thành “cây kinh tế chủ lực” trên cao nguyên đá.
Tại những xóm làng người Thái, người Mông hay người Dao, mùa chè xuân không chỉ mang theo tiếng nói của mùa màng, mà còn là tín hiệu của sự sống ấm no. Từ những công việc tưởng chừng lặp lại qua năm tháng đốn tỉa, hái chè, sao chè người nông dân dần tích lũy được vốn sống, kỹ thuật, và niềm tin vào tương lai. Mỗi mùa chè xuân thu về cũng đồng nghĩa với việc trẻ em có thêm cơ hội đến trường, người già có thêm mái nhà kiên cố và vùng đất nghèo khi xưa chuyển mình từng bước trở thành điểm sáng kinh tế vùng Tây Bắc.
Không dừng lại ở sản xuất, Mộc Châu đang chứng kiến làn sóng chuyển đổi từ nông nghiệp truyền thống sang mô hình kết hợp nông nghiệp du lịch. Những đồi chè trái tim, chè vân tay, làng chè Vinatea giờ đây không chỉ là điểm sản xuất, mà còn là điểm đến được yêu thích của du khách trong và ngoài nước.
Bà Nguyễn Thị Hoa, Phó Chủ tịch UBND thị xã Mộc Châu, nhận định: “Khí hậu ở đây rất đặc biệt nhiệt độ ban ngày có thể lên tới 30 độ nhưng ban đêm lại hạ xuống còn 15–17 độ. Nhờ điều kiện ấy, cây chè phát triển rất tốt và đồng thời tạo ra cảnh quan hấp dẫn cho du lịch sinh thái”.
Mỗi mùa xuân đến, du khách lại đổ về Mộc Châu để đắm chìm trong sắc xanh mơn mởn của chè, để tận tay hái những búp chè đầu mùa, lắng nghe tiếng gió rì rào qua đồi cao, và thưởng thức chén trà nóng giữa mây trời. Đó không chỉ là trải nghiệm văn hóa, mà còn là sự giao thoa giữa lao động và nghệ thuật, giữa sản xuất và bảo tồn.
Chè xuân Mộc Châu không phải là sản phẩm đến từ may mắn. Đó là kết quả của sự chăm sóc tỉ mỉ qua từng mùa vụ, là niềm tin bền bỉ của người dân vào giá trị truyền thống, và là tầm nhìn xa của những doanh nghiệp dám đổi mới. Từ một loại cây sinh kế, chè giờ đây trở thành biểu tượng của vùng đất, mang trong mình kỳ vọng về một tương lai xanh – sạch – bền vững.
Trên cao nguyên gió lộng, khi những chồi non bật dậy đánh thức đất trời sau giấc ngủ đông, đó cũng là lúc một mùa vàng hy vọng bắt đầu. Và từ những búp chè xanh ấy, Mộc Châu đang kể cho cả thế giới nghe câu chuyện của mình câu chuyện về sự hồi sinh, phát triển và khát vọng vươn xa.