Vùng chè Phổ Yên: Hướng đi xanh cho một nền nông nghiệp hiện đại và trách nhiệm

Trong bức tranh chuyển mình mạnh mẽ của nền nông nghiệp Việt Nam theo hướng hiện đại và bền vững, vùng chè Phổ Yên (tỉnh Thái Nguyên) đang nổi lên như một điểm sáng tiêu biểu cho tinh thần đổi mới, sáng tạo và ý thức trách nhiệm với môi trường. Không chỉ giữ vững truyền thống canh tác lâu đời, người dân nơi đây đã và đang kiên trì từng bước kiến tạo một nền nông nghiệp "xanh" nơi chè không chỉ là cây trồng chủ lực mà còn là sứ giả của phát triển bền vững.

Từ truyền thống đến đổi mới: Khi làng nghề chè "khoác áo xanh"

Với hơn 1.500ha chè, trong đó có trên 600ha nằm tại 11 làng nghề truyền thống xã Phúc Thuận, TP. Phổ Yên đang là một trong những vùng chè trọng điểm của tỉnh Thái Nguyên. Tuy nhiên, điều làm nên giá trị khác biệt cho vùng chè Phổ Yên không chỉ là diện tích hay sản lượng, mà nằm ở tư duy canh tác tiên tiến, gắn sản xuất với bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Ngay từ cấp chính quyền, định hướng phát triển nông nghiệp xanh đã được xác lập rõ ràng. Ông Nguyễn Văn Đoàn, Phó Chủ tịch UBND thành phố, khẳng định: “Bảo vệ môi trường trong quá trình trồng và chế biến chè không chỉ là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc đối với nền nông nghiệp hiện đại”. Từ nhận thức này, hàng loạt cơ chế hỗ trợ và chính sách đồng hành đã được triển khai, khơi dậy tinh thần chủ động và sáng tạo của người dân.

Khoa học kỹ thuật làm “chất xúc tác” cho sản xuất an toàn

Trong giai đoạn 2021–2024, Phổ Yên đã tổ chức hơn 250 buổi tập huấn kỹ thuật cho bà con, hỗ trợ trồng mới gần 140ha chè, lắp đặt hệ thống tưới nước tiết kiệm trên 350ha, cấp chứng nhận VietGAP cho 250ha chè. Các mô hình sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị cũng từng bước hình thành, giúp kết nối khâu trồng, chế biến và tiêu thụ, tạo ra dòng sản phẩm có truy xuất nguồn gốc rõ ràng, an toàn và bền vững.

Đặc biệt, việc giảm phụ thuộc vào phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật đã trở thành hướng đi chủ đạo. Thay vào đó, người dân sử dụng phân hữu cơ, chế phẩm sinh học, các biện pháp tự nhiên để nuôi dưỡng cây chè và hệ sinh thái đồng ruộng. Chị Phạm Thị Thơm, một nông dân tại xóm Lầy 5, xã Minh Đức, đã tiên phong dùng tỏi, ớt, cám gạo, rượu trắng để chế tạo phân vi sinh và thuốc bảo vệ thực vật sinh học. Kết quả là năng suất tăng 10–20%, cây chè khỏe mạnh, môi trường được cải thiện rõ rệt minh chứng sống động cho hiệu quả của nông nghiệp tuần hoàn.

Hệ sinh thái chè: Xanh từ gốc rễ đến sản phẩm

Không dừng lại ở khâu canh tác, các làng nghề chè Phổ Yên còn chú trọng đến toàn bộ vòng đời sản phẩm. Trong chế biến, năng lượng mặt trời đang dần thay thế củi và than giảm thiểu đáng kể lượng khí thải gây ô nhiễm. Các cơ sở lắp đặt hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn, không để chất thải công nghiệp nông nghiệp đổ ra môi trường tự nhiên.

Cảnh quan vùng chè cũng được quy hoạch đẹp mắt và bền vững. Tại nhiều làng nghề, người dân tự đổ bê tông lối đi vào đồi chè, làm rãnh thoát nước, trồng hoa hai bên lối đi, dựng biển chỉ dẫn và xây dựng điểm check-in phục vụ du lịch cộng đồng. Bên cạnh đó, hơn 300 điểm thu gom, xử lý bao bì phân bón và thuốc bảo vệ thực vật đã được xây dựng, góp phần giảm thiểu rác thải tồn dư trên nương chè. Những hàng cây xanh trồng dọc lối đi không chỉ chống xói mòn mà còn tạo nên hệ sinh thái đồng bộ, hài hòa và thân thiện.

Chính sự gắn bó giữa con người và thiên nhiên ấy đã tạo nên diện mạo mới cho vùng chè Phổ Yên nơi cây chè không chỉ là nguồn sống mà còn là biểu tượng văn hóa, là trục xoay của một nền sản xuất có trách nhiệm.

Những thay đổi mang tính hệ thống ấy đã và đang mang lại “trái ngọt” rõ ràng cho người trồng chè Phổ Yên. Năm 2024, sản lượng chè búp tươi đạt trên 20.100 tấn (tăng 100 tấn so với năm 2023), doanh thu làng nghề đạt hơn 60 tỷ đồng (tăng 5 tỷ đồng). Đặc biệt, có tới 300ha chè được chứng nhận VietGAP và 12 sản phẩm đạt chuẩn OCOP 3 sao và 4 sao khẳng định vị thế của sản phẩm chè Phổ Yên trên thị trường.

Tương lai mở ra từ trách nhiệm hôm nay

Với quyết tâm bám đất, yêu cây và ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, người trồng chè Phổ Yên đang viết tiếp câu chuyện của một nền nông nghiệp hiện đại nơi phát triển kinh tế không đánh đổi môi trường sống. Thời gian tới, thành phố tiếp tục đẩy mạnh tập huấn, nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường, mở rộng mô hình nông nghiệp xanh, thu gom rác thải nông nghiệp triệt để, trồng cây che phủ đất và đa dạng hóa sản phẩm chè sạch.

Vùng chè Phổ Yên hôm nay là minh chứng rõ ràng rằng: sự phát triển chỉ thực sự bền vững khi được xây dựng trên nền tảng của khoa học, môi trường và lòng yêu nghề. Hướng đi xanh của Phổ Yên không chỉ là xu thế mà còn là sứ mệnh sứ mệnh gìn giữ đất đai, môi trường và truyền thống, hướng đến một nền nông nghiệp hiện đại, có trách nhiệm với cả thiên nhiên và thế hệ tương lai.