Xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đã có bước chuyển biến tích cực. Điều này được thể hiện qua số liệu thống kê. Cụ thể, tháng 1 xuất khẩu nông, lâm, thủy sản giảm trên 68% so với cùng kỳ năm ngoái, một phần do tháng này có kỳ nghỉ Tết Nguyên đán. Tháng 2, giá trị xuất khẩu giảm 38,4%; tháng 3 giảm gần 30% và sang tháng 4 giảm 13,3% và tháng 5 mức giảm còn 11,1%. Trong 5 tháng đầu năm 2023, tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản ước đạt 20,26 tỷ USD.
Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết, với đà phục hồi này thì dự kiến kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đến hết quý 3 sẽ bằng với quý 3/2022 và sang quý 4 có thể đẩy mạnh tăng trưởng. Với nhiều giải pháp thì ngành nông nghiệp sẽ về đích đạt 55 tỷ USD năm 2023.
Mặc dù nông nghiệp vẫn đối mặt với nhiều khó khăn như giá vật tư đầu vào cao, biến đổi khí hậu và xâm nhập mặn, nhưng nhờ sự chỉ đạo quyết liệt từ cuối năm 2022, sản xuất nông, lâm, thủy sản vẫn ổn định. Ngành này đã đảm bảo an ninh lương thực và thực phẩm, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.
Đến trung tuần tháng 5, diện tích gieo cấy lúa trên toàn quốc là gần 4.255.800 ha, giảm 1,5% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, nhờ năng suất lúa tăng thêm 1 tạ/ha, sản lượng lúa đạt 17,46 triệu tấn, tăng 0,7%. Việc đảm bảo an ninh lương thực là một thách thức lớn đối với nhiều quốc gia, tuy nhiên, Việt Nam đã hoàn toàn chủ động đối phó với tình hình này.
Ngoài ra, trong năm nay, Việt Nam cũng đã xuất khẩu gần 3,9 triệu tấn gạo với giá trị đạt 2,02 tỷ USD, tăng 40,8% về khối lượng và tăng 49% về giá trị so với cùng kỳ năm 2022, cho thấy mức tăng trưởng đáng kể trong ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức cần được giải quyết, nhưng sự ổn định và sự phát triển của ngành nông nghiệp sẽ góp phần quan trọng vào nền kinh tế Việt Nam.
Chăn nuôi mặc dù đối mặt với giá thức ăn cao, nhưng nhờ khống chế dịch bệnh tốt nên sản xuất vẫn đáp ứng được yêu cầu. Đàn bò tăng khoảng 1,2%; đàn lợn tăng 2,6%; đàn gia cầm tăng 1,3%; chỉ có đàn trâu giảm khoảng 2% so với cùng kỳ năm ngoái.
Thủy sản cũng có sự tăng trưởng tốt với mức 1,4%, đạt trên 3,4 triệu tấn. Sự tăng trưởng đến chủ yếu từ nuôi trồng thủy sản; trong đó tôm, cá tra đều tăng trưởng tốt.
Những ngành hàng chủ lực của ngành nông nghiệp vẫn có tăng trưởng trong sản xuất nhưng còn chậm. Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ có chỉ đạo cụ thể để đảm bảo tăng trưởng ngành năm 2023.
Qua đánh giá từng ngành hàng, từng thị trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhận thấy xuất khẩu gỗ và lâm sản ngoài gỗ có sự phục hồi chậm, thủy sản cũng chậm. Đây là những mặt hàng chịu tác động rất lớn từ nhu cầu thị trường thế giới.
Những sản phẩm có tốc độ tăng trưởng nhanh, nhu cầu thị trường quốc tế tốt, đặc biệt là thị trường Trung Quốc như: gạo, cà phê, rau quả, hạt điều... thì Việt Nam đang tận dụng tốt.
Với sản phẩm lâm sản và thủy sản cần cơ cấu lại thị trường, mở rộng thị trường tiêu thụ. Trong cơ cấu thị trường có sự thay đổi lớn, như thị trường Mỹ năm 2022 chiếm 26,4% giá trị xuất khẩu nhưng hiện còn trên 20%; Trung Quốc thời điểm COVID-19 chiếm có 17% nay đã tăng 21%...
Trước biến động thị trường, ngành nông nghiệp sẽ tăng cường xúc tiến thương mại với từng đối tượng ngành hàng, từng thị trường. Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phân công cho các lãnh đạo đơn vị tập trung xúc tiến thương mại cho các thị trường truyền thống, tiềm năng như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, EU... với các sản phẩm Việt Nam đang lợi thế. Đồng thời, đẩy mạnh đàm phán để đa dạng hóa hàng nông sản được xuất khẩu chính ngạch sang nhiều thị trường.
Nền kinh tế đang đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn, dẫn đến tổng cầu giảm sút và nhiều ngành hàng không có đơn hàng. Nhiều ngành hàng và người lao động chỉ có thể làm việc một số buổi trong tháng, ảnh hưởng đến thu nhập của họ và giảm nhu cầu tiêu dùng. Ngoài ra, ngành nông nghiệp cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm nguy cơ bùng phát dịch bệnh trong chăn nuôi và tình trạng nắng hạn kéo dài ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp.
Tuy nhiên, ngành đang đưa ra những giải pháp linh hoạt để ứng phó với tình hình hiện tại. Ví dụ như, trong sản xuất lúa, thời điểm xuống giống và chăm sóc cây trồng quyết định mức độ năng suất của vụ thu hoạch. Trong chăn nuôi, ngành đang tăng cường việc nhân rộng mô hình chăn nuôi an toàn sinh học và dịch bệnh, đồng thời triển khai các kênh theo dõi sát diễn biến thị trường nguyên liệu và giá cả thức ăn chăn nuôi. Ngoài ra, ngành cũng đề xuất kế hoạch xây dựng vùng sản xuất nguyên liệu thức ăn chăn nuôi tập trung vào những khu vực có tiềm năng nhất.
Để đảm bảo mục tiêu kế hoạch năm 2023 về thủy sản, ngành sẽ chỉ đạo sản xuất nuôi trồng thủy sản phù hợp với diễn biến của thời tiết và nhu cầu của thị trường. Ngành cũng sẽ tiếp tục phối hợp với các địa phương triển khai cácgiải pháp chống khai thác bất hợp pháp. Để nâng cao sức cạnh tranh cho nông sản Việt, ngành cần tập trung vào việc thông suốt các khâu từ giống, quy trình canh tác, chăm sóc, thú y phòng bệnh đến sơ chế, đóng gói... Nếu thực hiện tốt các giải pháp này, ngành nông nghiệp Việt sẽ vượt qua khó khăn trước mắt và lâu dài, góp phần xây dựng nông thôn hiện đại, nông dân văn minh và nền nông nghiệp sinh thái cho đất nước.
Bảo Anh