Nhận thức rõ điều này, trong năm 2025, tỉnh Thái Nguyên đã ban hành hai nghị quyết mang tính chiến lược, được xem là một "cú hích kép", hứa hẹn sẽ tạo ra những cơ hội chưa từng có để nâng tầm thương hiệu và giá trị cho cây chè trên bản đồ nông sản Việt Nam và thế giới.
Thực trạng của một "thủ phủ chè": Giữa những thành tựu và "điểm nghẽn" cần được tháo gỡ
Thái Nguyên từ lâu đã được xem là "thủ phủ chè" của cả nước, một vị thế được xây dựng trên nền tảng vững chắc về quy mô và chất lượng. Sau quá trình hợp nhất các đơn vị hành chính, tỉnh hiện có gần 24.000 héc ta chè, trong đó có gần 23.000 héc ta đang trong giai đoạn cho sản phẩm, với năng suất bình quân đạt gần 130 tạ mỗi héc ta. Toàn tỉnh hiện đã có 207 sản phẩm trà sau chế biến được chứng nhận đạt tiêu chuẩn OCOP từ 3 đến 5 sao, và giá trị sản phẩm chè hàng năm ước tính đạt trên 13.000 tỷ đồng.
Tuy nhiên, nếu so sánh với những tiềm năng và lợi thế sẵn có, ngành chè Thái Nguyên được đánh giá là vẫn chưa phát huy hết giá trị của mình. Một trong những "điểm nghẽn" lớn nhất là quy mô sản xuất của các hộ gia đình và hợp tác xã phần lớn vẫn còn nhỏ lẻ. Danh mục sản phẩm tuy đa dạng nhưng vẫn chưa có nhiều sản phẩm được chế biến sâu, có giá trị gia tăng cao. Các hoạt động kết nối thị trường, quảng bá thương hiệu còn hạn chế và đặc biệt là tỉnh vẫn chưa thu hút được nhiều doanh nghiệp có tiềm lực tài chính mạnh để tham gia đầu tư vào việc xây dựng các chuỗi giá trị khép kín, từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm. Do đó, việc xây dựng một chiến lược phát triển cây chè theo hướng bền vững, nâng cao giá trị và thương hiệu đã trở thành một yêu cầu cấp thiết được đặt ra đối với tỉnh Thái Nguyên.
Nghị quyết "đúng và trúng": Một tầm nhìn chiến lược cho giai đoạn phát triển mới
Trước những yêu cầu từ thực tiễn đó, vào ngày 3 tháng 2 năm 2025, Tỉnh ủy Thái Nguyên đã ban hành Nghị quyết số 11-NQ/TU về việc phát triển ngành chè trong giai đoạn 2025-2030. Nghị quyết này ngay lập tức đã được đánh giá là một chủ trương "đúng và trúng", bởi nó không chỉ xuất phát từ những yêu cầu cấp thiết của thực tiễn sản xuất mà còn hoàn toàn phù hợp với nguyện vọng của đông đảo người dân, các doanh nghiệp và các hợp tác xã (HTX) đang hoạt động trong ngành chè.
Nghị quyết đã tập trung vào nhiều nhóm giải pháp mang tính then chốt, bao gồm việc tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo trong việc phát triển sản xuất, chế biến và kinh doanh nhằm nâng cao giá trị của ngành chè; rà soát và hoàn thiện lại quy hoạch các vùng sản xuất theo hướng tập trung, chuyên canh và ứng dụng công nghệ cao; đẩy mạnh việc nghiên cứu và chuyển giao các tiến bộ khoa học - công nghệ trong toàn bộ chuỗi giá trị, từ khâu giống, trồng, thu hoạch đến khâu chế biến. Cùng với đó là việc củng cố và phát triển thương hiệu chè Thái Nguyên gắn liền với các hoạt động quảng bá, xúc tiến thương mại và tiêu thụ sản phẩm, đồng thời tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách để có thể huy động được các nguồn lực, tạo động lực cho sự phát triển bền vững của toàn ngành.
Thêm động lực từ những chính sách hỗ trợ cụ thể: Hơn 500 tỷ đồng để chè Thái Nguyên vươn xa
Nếu như Nghị quyết số 11-NQ/TU của Tỉnh ủy đã xác định một tầm nhìn và định hướng chiến lược cho ngành chè, thì vào ngày 30 tháng 7 năm 2025, Hội đồng nhân dân tỉnh đã tiếp tục ban hành Nghị quyết số 08/2025/NQ-HĐND về chính sách hỗ trợ phát triển ngành chè. Nghị quyết này được coi là "cú hích" thứ hai, một động lực quan trọng giúp cụ thể hóa chủ trương của Tỉnh ủy bằng những cơ chế hỗ trợ tài chính vô cùng thiết thực. Theo đó, trong giai đoạn 5 năm tới, tỉnh Thái Nguyên sẽ bố trí một nguồn ngân sách hơn 500 tỷ đồng để thúc đẩy các hoạt động sản xuất, chế biến, nâng cao giá trị sản phẩm và đặc biệt là khai thác tiềm năng du lịch gắn liền với cây chè.
Các chính sách hỗ trợ được thiết kế một cách rất cụ thể và toàn diện, tác động đến mọi khâu trong chuỗi giá trị. Tỉnh sẽ hỗ trợ 100% kinh phí để mua các giống chè mới có chất lượng cao cho việc trồng mới hoặc trồng thay thế các diện tích chè già cỗi. Đối với phân bón, ngân sách sẽ hỗ trợ một lần 70% kinh phí để mua các loại phân bón hữu cơ và hữu cơ vi sinh cho năm đầu tiên trồng mới. Ngoài ra, tỉnh còn hỗ trợ 100% kinh phí cho việc chứng nhận lần đầu và cấp lại các chứng nhận thực hành sản xuất nông nghiệp tốt như VietGAP hoặc các tiêu chuẩn GAP khác. Đây chính là một nền tảng quan trọng để ngành chè Thái Nguyên có thể phát triển một cách toàn diện theo hướng bền vững, gia tăng giá trị và khẳng định thương hiệu của mình trên thị trường.
Không chỉ dừng lại ở cây chè xanh trung du truyền thống, các chính sách mới còn tạo ra những cơ hội phát triển cho giống chè Shan tuyết đặc sản của địa phương. Tại xã Đồng Phúc, hiện có 340 héc ta chè Shan tuyết, trong đó có 316 héc ta đã cho thu hoạch, 10 héc ta được canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP và 10 héc ta đã đạt chuẩn hữu cơ. Với hương vị đặc trưng và giá trị kinh tế cao, chè Shan tuyết đang ngày càng khẳng định vị thế là một cây trồng chủ lực, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho hàng trăm hộ dân.
Việc tỉnh Thái Nguyên ban hành hai nghị quyết quan trọng này chính là một "cú hích kép", tạo ra một nguồn lực mạnh mẽ để người dân, các doanh nghiệp và các hợp tác xã có thể tự tin đầu tư vào việc sản xuất theo hướng an toàn, hữu cơ, đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa khâu chế biến sâu và đa dạng hóa sản phẩm. Với một chiến lược toàn diện và sự đầu tư bài bản này, tỉnh Thái Nguyên đang đặt ra một mục tiêu đầy tham vọng là đến năm 2030, sẽ nâng tổng giá trị sản phẩm thu được từ cây chè lên con số 25 nghìn tỷ đồng, qua đó không chỉ khẳng định vị thế là "thủ phủ chè" của Việt Nam mà còn từng bước mở rộng dấu ấn của mình trên thị trường quốc tế.
Bảo An