Sự bứt phá ngoạn mục này được thể hiện rõ nét qua những con số ấn tượng. Ngay từ đầu năm 2024, xuất khẩu rau quả đã cho thấy tín hiệu tăng trưởng mạnh mẽ với kim ngạch tháng 1 đạt 490 triệu USD, gấp đôi so với cùng kỳ năm 2023. Dù có sự chững lại nhẹ trong tháng 2 do ảnh hưởng của kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán, nhưng những tháng tiếp theo, xuất khẩu rau quả vẫn duy trì đà tăng trưởng hai con số. Tháng 9/2024 ghi nhận đỉnh điểm xuất khẩu với kim ngạch đạt 917 triệu USD, một con số chưa từng có trong lịch sử ngành hàng.
Kết quả ấn tượng này đưa kim ngạch xuất khẩu rau quả 3 quý đầu năm 2024 vượt qua kỷ lục 5,6 tỷ USD của cả năm 2023. Đến tháng 10/2024, xuất khẩu rau quả lần đầu tiên vượt mốc 6 tỷ USD, và dự kiến sẽ chạm, thậm chí vượt mốc 7 tỷ USD khi kết thúc năm. Đây là những thành tựu đáng kinh ngạc, vượt xa mọi dự đoán trước đó.
Nhìn lại chặng đường phát triển, có thể thấy rõ sự chuyển mình mạnh mẽ của ngành rau quả. Trong giai đoạn 2017-2022, kim ngạch xuất khẩu dao động quanh mức 3-4 tỷ USD, chưa thể tạo ra bước đột phá. Phải đến năm 2023, xuất khẩu rau quả mới thực sự bứt tốc, vượt qua các mốc 4 tỷ USD và 5 tỷ USD, đạt kỷ lục 5,6 tỷ USD. Đà tăng trưởng này tiếp tục được duy trì và bùng nổ mạnh mẽ hơn trong năm 2024, đưa xuất khẩu rau quả đạt đến những đỉnh cao mới.
Vậy đâu là những yếu tố then chốt tạo nên cú hích ngoạn mục này?
Thị trường Trung Quốc: Đóng góp then chốt
Không thể phủ nhận vai trò quan trọng của thị trường Trung Quốc trong sự tăng trưởng của xuất khẩu rau quả Việt Nam. Là thị trường tiêu thụ lớn nhất, Trung Quốc chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả. Năm 2024, xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc tăng trưởng mạnh mẽ, đạt 4,3 tỷ USD sau 11 tháng, dự kiến vượt 4,5 tỷ USD vào cuối năm. Con số này thậm chí còn cao hơn tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam trong những năm trước 2022.
Sự tăng trưởng này có được là nhờ những nỗ lực không ngừng trong việc mở rộng thị trường của Bộ NN&PTNT và các bộ, ngành liên quan. Việc ký kết các nghị định thư về kiểm dịch thực vật, cho phép nhiều loại trái cây Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc đã tạo ra cú hích mạnh mẽ cho xuất khẩu. Đơn cử như việc sầu riêng tươi được phép xuất khẩu chính ngạch đã góp phần quan trọng đưa kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc lên một tầm cao mới.
Đa dạng hóa thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh
Bên cạnh thị trường Trung Quốc, xuất khẩu rau quả sang các thị trường khác cũng ghi nhận sự tăng trưởng đáng kể. Xuất khẩu sang Mỹ, Hàn Quốc, Thái Lan, Nhật Bản... đều tăng trưởng ở mức hai con số. Điều này cho thấy sự nỗ lực của Việt Nam trong việc đa dạng hóa thị trường, giảm sự phụ thuộc vào một thị trường duy nhất.
Để đạt được kết quả này, Việt Nam đã đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá hình ảnh nông sản, nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường quốc tế. Sự đầu tư vào công nghệ sản xuất, bảo quản sau thu hoạch cũng góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của rau quả Việt Nam.
Những thách thức và triển vọng phía trước
Dù đạt được những thành tựu đáng khích lệ, ngành rau quả Việt Nam vẫn phải đối mặt với không ít khó khăn và thách thức. Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, biến động chính sách của các nước nhập khẩu, yêu cầu ngày càng cao về chất lượng, an toàn thực phẩm... đòi hỏi ngành rau quả phải không ngừng nỗ lực, thích ứng và đổi mới.
Tuy nhiên, với những nền tảng vững chắc đã được xây dựng, cùng với sự quan tâm, hỗ trợ của Chính phủ và sự nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp, người nông dân, xuất khẩu rau quả Việt Nam được kỳ vọng sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng trong những năm tới, hướng tới mục tiêu kim ngạch 10 tỷ USD.
Với sự chung tay góp sức của cả hệ thống chính trị và cộng đồng doanh nghiệp, người nông dân, ngành rau quả Việt Nam sẽ tiếp tục gặt hái những thành công mới, khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Bảo An