Tại Thành phố Hồ Chí Minh, tình hình còn căng thẳng hơn. Lê Thị Thanh Mai, một nhà phân tích dữ liệu 30 tuổi, cho biết: "Căn hộ trung bình ở khu vực ngoại thành cũng có giá không dưới 2,5 tỷ đồng. Thu nhập của tôi và chồng cộng lại khoảng 35 triệu mỗi tháng, nhưng sau khi trừ các chi phí sinh hoạt, chúng tôi chỉ tiết kiệm được khoảng 10-15 triệu. Tính ra phải mất ít nhất 15 năm mới mua được nhà, lúc đó chúng tôi đã gần 50 tuổi."
Giá nhà leo thang, thu nhập dậm chân: Bài toán nan giải của người trẻ.
Theo số liệu từ Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, tỷ lệ giá nhà trên thu nhập tại các thành phố lớn của Việt Nam hiện dao động từ 20-25 lần, thuộc nhóm cao nhất thế giới. Con số này đồng nghĩa với việc một người trẻ phải dành toàn bộ thu nhập trong 20-25 năm để mua được một căn nhà, trong khi chỉ số này ở các nước phát triển thường chỉ khoảng 5-8 lần.
Nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này được các chuyên gia chỉ ra. Thứ nhất là sự mất cân đối giữa cung và cầu, đặc biệt là tại các thành phố lớn. Quá trình đô thị hóa nhanh chóng đã thu hút lượng lớn người lao động đổ về các thành phố, trong khi nguồn cung nhà ở không theo kịp nhu cầu.
Thứ hai là hiện tượng đầu cơ và đầu tư thứ cấp vào bất động sản. Trong bối cảnh lãi suất tiết kiệm thấp và thị trường chứng khoán biến động, bất động sản trở thành kênh đầu tư hấp dẫn cho nhiều người có tích lũy. Điều này đẩy giá nhà lên cao, vượt xa giá trị thực và khả năng chi trả của người có nhu cầu ở thật.
Ngoài ra, chi phí đất đai và các loại thuế, phí liên quan đến bất động sản cũng chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành sản phẩm. Theo một nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM, chi phí đất và các loại thuế, phí có thể chiếm tới 40-50% giá bán căn hộ, khiến giá nhà ở trở nên đắt đỏ.
Trong khi đó, thu nhập của người lao động, đặc biệt là người trẻ, không tăng tương ứng với giá nhà. Mức lương trung bình của lao động trẻ mới ra trường dao động từ 8-15 triệu đồng/tháng tại các thành phố lớn, và chỉ tăng khoảng 5-10% mỗi năm, không theo kịp tốc độ tăng giá bất động sản.
Trước tình trạng này, nhiều người trẻ đã phải thay đổi kế hoạch cuộc sống của mình. Xu hướng thuê nhà dài hạn thay vì mua nhà đang trở nên phổ biến. Hoàng Thị Minh Anh (27 tuổi), làm việc tại một công ty truyền thông ở Hà Nội chia sẻ: "Tôi đã từ bỏ ý định mua nhà riêng trong 5 năm tới. Thay vào đó, tôi thuê một căn hộ nhỏ với giá 6 triệu/tháng và dành tiền tiết kiệm để đầu tư vào các kênh khác như chứng khoán hoặc học thêm kỹ năng mới."
Chính phủ cũng đã có những chính sách để hỗ trợ người dân, đặc biệt là người trẻ, tiếp cận nhà ở dễ dàng hơn. Các gói vay ưu đãi, dự án nhà ở xã hội đã được triển khai, nhưng trên thực tế, hiệu quả còn hạn chế do nguồn cung nhà ở xã hội còn thấp và thủ tục tiếp cận các gói vay ưu đãi còn phức tạp.
Giải pháp cho bài toán này không thể đến từ một phía. Về phía nhà nước, cần có những chính sách hỗ trợ thiết thực cho người trẻ mua nhà lần đầu, như ưu đãi vay vốn, phát triển quỹ nhà ở xã hội có chất lượng thực sự. Đồng thời, cần kiểm soát chặt chẽ thị trường đầu cơ để tránh tình trạng đẩy giá lên quá mức so với giá trị thực. Về phía người trẻ, việc xây dựng kế hoạch tài chính cá nhân rõ ràng, trau dồi kỹ năng để nâng cao thu nhập, và nhìn nhận lại khái niệm “an cư” một cách linh hoạt hơn cũng là những yếu tố then chốt.
Giữa vòng xoáy kinh tế đầy biến động, việc sở hữu một căn nhà không còn đơn thuần là chuyện cá nhân, mà là một bài toán xã hội rộng lớn. Và để thế hệ trẻ không lạc lối trên hành trình tìm chốn an cư, cần nhiều hơn nữa những chính sách công bằng, thực tế và bền vững.
Tiến Hoàng