Bằng chính cuộc sống đời thường, bằng những câu chuyện mộc mạc và bằng cả trái tim, họ đang biến những nương chè xanh mướt thành những không gian văn hóa sống động, không chỉ làm ra những sản phẩm trà thơm ngon mà còn đang từng bước nâng tầm nghề chè trở thành một bản sắc, góp phần quan trọng vào việc xây dựng hình ảnh một Thái Nguyên thân thiện, mến khách, nơi mỗi tách trà đều mang theo hồn cốt Việt.
Mỗi tách trà là một câu chuyện sâu sắc về đất và người xứ trà
Câu chuyện dung dị về đất và người Thái Nguyên dường như được gói trọn trong chính hương vị của một tách trà. Nó được bắt đầu như một chồi non từ hạt chè bé nhỏ, lách mình qua lớp đất để vươn lên hứng trọn những giọt mưa, những tia nắng của vùng đất cửa ngõ trung tâm Việt Bắc. Cây chè cứ thế lặng lẽ hiến dâng cho cuộc đời bao chắt chiu, tảo tần của thiên nhiên và con người. Có lẽ cũng chính vì vậy mà chén chè mới uống bao giờ người ta cũng cảm nhận được một vị đắng, vị chát ban đầu, rồi sau đó mới đến một dư vị ngọt ngào, sâu lắng còn đọng lại nơi cổ họng. Vị trà ấy dường như phản ánh chính cuộc sống của những người làm chè, một cuộc sống đầy vất vả, gian truân nhưng luôn kết lại bằng những thành quả ngọt ngào.
Bằng chất giọng mộc mạc và sự chân thật của mình, những người dân xứ trà đã gieo vào lòng du khách một niềm vui mang âm hưởng của sự tự hào khi được trực tiếp trải nghiệm và lắng nghe những câu chuyện tại vùng đất lịch sử này. Những người nông dân Thái Nguyên có lẽ chưa bao giờ nghĩ rằng mình đang đóng vai trò của những đại sứ văn hóa trà, nhưng chính cuộc sống đời thường và cách họ giao tiếp với du khách đã thể hiện điều đó một cách trọn vẹn nhất. Hình ảnh một người nông dân trong chiếc áo nâu sồng giản dị, bên cạnh ấm trà nóng đang bốc khói nghi ngút, say sưa kể về nương chè của gia đình, về những bí quyết sao sấy được truyền lại từ đời cha ông, chính là khoảnh khắc họ hiện thân rõ nét nhất với vai trò của một vị đại sứ văn hóa. Tất cả những gì tinh túy nhất của vùng chè, những giá trị văn hóa vô hình của trà Việt, dường như được gói ghém một cách cẩn thận, được tan loãng ra, rồi lại đọng lại trong từng chén trà thơm mang một vị ngọt sâu lắng.
Sự giao thoa đầy tinh tế giữa những giá trị truyền thống và sự thích ứng với hiện đại trong không gian thưởng trà
Trong thời đại của công nghệ thông tin và sự phát triển không ngừng của các phương tiện truyền thông, hầu hết các cơ sở sản xuất và dịch vụ đều có những cách riêng để quảng bá thương hiệu và sản phẩm của mình trên không gian mạng. Người xứ trà cũng không nằm ngoài guồng quay đó. Mọi thông tin chi tiết về quy trình sản xuất, chế biến và các sản phẩm chè của họ đều được thông tin và quảng bá một cách rộng rãi trên các nền tảng mạng xã hội. Song, có một sự khác biệt rất đáng trân trọng, đó là hầu hết các cơ sở sản xuất, chế biến chè tập trung tại Thái Nguyên, từ các doanh nghiệp lớn đến các hợp tác xã (HTX), đều đầu tư xây dựng một không gian thưởng trà miễn phí, mở rộng cửa để chào đón du khách.
Mỗi không gian này lại mang một nét phong cách riêng, nhưng tựu trung lại đều có chung một dáng dấp kiến trúc mang đậm chất Á Đông. Nội thất bên trong thường được bài trí một cách thuần Việt, với những vật dụng quen thuộc như chiếc nón lá, những bộ trang phục dân tộc truyền thống được treo một cách trang trọng, các công cụ lao động xưa cũ được sử dụng trong quá trình sản xuất và chế biến chè, và đặc biệt là không thể thiếu những bộ bàn, ghế được làm bằng tre, mộc mạc và gần gũi. Khi bước vào những không gian thưởng trà này, mỗi thực khách đều có một cảm nhận riêng, nhưng tất cả đều được hòa mình vào một câu chuyện chung về chè, về trà và về những con người xứ trà. Trong câu chuyện đó, người làm chè chính là nhân vật trung tâm, bởi họ là nhịp cầu nối trực tiếp từ những nương chè xanh mướt đến với những người thưởng trà.
Nghệ thuật kể chuyện đầy mộc mạc: Khi người nông dân chính là nhịp cầu nối di sản văn hóa
Tại những không gian thưởng trà này, những người nông dân không cần phải dùng đến những lời hoa mỹ hay những kịch bản được chuẩn bị sẵn. Họ kể chuyện với du khách bằng chính những trải nghiệm của cuộc đời mình, một cuộc đời đã gắn bó mật thiết với cuộc đời của cây chè. Họ kể về những giọt mồ hôi đã phải rơi xuống đất để cho cây chè có thể nảy mầm xanh tốt, về những sự chắt chiu, gom nhặt qua bao mùa vụ. Những câu chuyện chân thật đó đã dìu dắt du khách đi vào một sự liên tưởng sâu sắc, giúp họ hiểu rằng trong mỗi chén trà nhỏ bé đang cầm trên tay hàm chứa cả những thăng trầm của cả một vùng chè. Đó là câu chuyện về sự cải biến không ngừng, từ những phương pháp sản xuất thủ công hoàn toàn bằng tay, cho đến ngày nay, khi các công đoạn từ thu hái, chế biến, đến đóng gói sản phẩm đều đã được thực hiện trên những dây chuyền tự động, hiện đại.
Trong thời đại ngày nay, vấn đề an toàn thực phẩm luôn được người tiêu dùng coi trọng và đặt lên hàng đầu. Chính vì thế, việc những người nông dân tại các vùng chè Thái Nguyên chủ động thông tin, quảng bá trên các nền tảng mạng xã hội về toàn bộ quy trình sản xuất và chế biến chè của mình đã tạo được cho người tiêu dùng một tâm lý yên tâm và tin tưởng khi sử dụng sản phẩm. Bằng cách này, những người nghệ nhân, những vị đại sứ văn hóa trà của Thái Nguyên đang khẳng định một cách chắc chắn với người tiêu dùng về chất lượng sản phẩm của mình. Không chỉ những người đến tham quan trực tiếp, mà ngay cả những người tiêu dùng ở rất xa, có thể ở bên kia bán cầu, cũng có thể biết được và tin tưởng vào chất lượng sản phẩm của "Đệ nhất danh trà". Cũng bởi lẽ ấy mà nhiều du khách quốc tế, ngay cả trong lần đầu tiên đến với Thái Nguyên, đã có một sự yên tâm rất lớn khi dùng các sản phẩm trà tại đây.
Chất lượng chính là yếu tố làm nên thương hiệu của một sản phẩm. Đó là điều tất yếu, tạo nên một sự gắn kết bền chặt giữa những người trồng chè và những người tiêu dùng. Nhưng để thương hiệu chè Thái Nguyên có thể được chắp thêm cánh, bay xa hơn đến các miền đất trên khắp thế giới, từ nhiều năm gần đây, tỉnh Thái Nguyên cũng đã rất tích cực trong việc tổ chức các hoạt động quảng bá về chè. Cao điểm là các kỳ festival trà đã được diễn ra trong các năm 2011, 2013, 2015 và các hội chợ thương mại lớn. Các hoạt động này không chỉ quảng bá về nghề trồng chè, chế biến chè mà còn giới thiệu đến nhân dân và du khách trong và ngoài nước về văn hóa chè và nghệ thuật thưởng trà tinh tế của người Việt. Tại đó, các nghệ nhân của các vùng chè chính là những hạt nhân. Họ trực tiếp pha trà, mời du khách thưởng trà. Khách và chủ cùng ngồi bên nhau, nâng những chén trà thơm, tạo ra một sự gần gũi, thân tình, và nhân đó, giới thiệu, quảng bá về chè đến với du khách thông qua những câu chuyện vui xoay quanh ấm trà.
Khi những người nông dân bình dị của vùng chè trở thành những vị đại sứ văn hóa trà, đó là một hình ảnh vô cùng đẹp đẽ và giàu tính nhân văn. Trà Thái Nguyên, có lẽ không quan trọng là văn hóa vật thể hay phi vật thể, mà nó đã trở thành một lối sống, một phong cách ứng xử sâu đậm nghĩa tình giữa con người với con người. Ngay cả những người hoàn toàn xa lạ, khi được ngồi lại với nhau bên một ấm trà, cũng có thể nhanh chóng cởi mở và chia sẻ lòng mình với một tấm lòng thân thiện. Bên những ấm trà dậy hương thơm ngát, từng câu chuyện của những người nông dân vùng chè lại như những giọt nước ngọt lành, từ từ thấm sâu vào lòng của những người đến từ nhiều miền văn hóa khác nhau trên khắp thế giới.
Bảo An