Thẩm mỹ trong thiết kế cầu Nguyễn Hoàng
Trước hết, cần phải nói rõ về những khái niệm cơ bản liên quan đến kiến trúc cầu Nguyễn Hoàng. Kiến trúc ở đây không chỉ là hình dáng bên ngoài mà còn là sự kết hợp giữa kỹ thuật, kết cấu, thẩm mỹ và điều kiện địa phương. Cầu Nguyễn Hoàng, với hình thức cầu vòm, là một trong những loại hình kết cấu phổ biến trên thế giới. Tuy nhiên, sự độc đáo của nó nằm ở những chi tiết thiết kế mang đậm dấu ấn văn hóa Huế.
Cầu Nguyễn Hoàng không chỉ được xem là một cầu vượt sông Hương mà còn là một dấu ấn thiết kế hiện đại kết hợp khéo léo các yếu tố văn hóa truyền thống
Antti Karjalainen, kỹ sư trưởng người Phần Lan, đã lấy cảm hứng từ quá khứ vàng son của triều đình nhà Nguyễn, sự thanh lịch của loài hồng hạc và sức mạnh biểu tượng của màu vàng hoàng gia. Màu vàng được sử dụng xuyên suốt trong thiết kế cây cầu, tượng trưng cho sự tiếp nối di sản văn hóa. Những đường cong của cây cầu được thiết kế mềm mại, mô phỏng hình dáng cổ thon dài của loài hồng hạc, tạo nên một kết cấu hữu cơ hài hòa với cảnh quan tự nhiên của sông Hương. Dàn cột đèn trang trí từ những chiếc lọng vàng cung đình Huế làm mềm mại và tôn vinh vẻ đẹp cung đình Huế.
Nhìn từ xa, cầu Nguyễn Hoàng như một tác phẩm nghệ thuật sống động, các vòm cầu thanh thoát như đôi cánh của loài hạc, biểu trưng cho sự tự do và bay bổng
Một trong những điểm mạnh của cầu Nguyễn Hoàng là sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố lịch sử và văn hóa. Hình tác của cầu được lấy cảm hứng từ cuốn sách "Khi hồng hạc bay về... và những điều mầu nhiệm" của hòa thượng Thích Huyền Diệu, kết hợp với hình ảnh chúa Nguyễn Hoàng mở cõi và chùa Thiên Mụ. Hai vòm thép khổng lồ được xem như đôi cánh hạc đang đáp xuống sông Hương, đầu hướng về chùa Thiên Mụ. Các trụ hình chữ "V" trên cầu biểu trưng cho đàn chim hạc vỗ cánh bay về quần tụ tại đây.
Những tranh cãi xung quanh thiết kế cầu
Tuy nhiên, không phải tất cả mọi người đều đón nhận cầu Nguyễn Hoàng với sự hào hứng. Có một số ý kiến cho rằng thiết kế của cầu có nhiều điểm tương đồng với một số cầu nổi tiếng nước ngoài, dẫn đến nghi vấn về tính sáng tạo và độc bản của công trình. Trước những ý kiến này, Antti Karjalainen đã lên tiếng khẳng định rằng cầu Nguyễn Hoàng là sản phẩm của quá trình nghiên cứu kỹ lưỡng về văn hóa và lịch sử của đất nước Việt Nam. Mỗi công trình đều có tính độc lập riêng, không chỉ ở thiết kế mà còn trong cách thức thể hiện văn hóa vùng miền.
Hệ thống đèn vàng ấm áp không chỉ tạo ra không gian lãng mạn cho người đi bộ mà còn làm nổi bật hình dáng kỳ diệu của cầu khi phản chiếu xuống dòng sông Hương
TS. Đặng Thanh Phú, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội KH-KT TP.Huế, đã giải thích rằng việc nhiều cây cầu trên thế giới có hình dáng tương đồng không đồng nghĩa với việc "đạo nhái". Mỗi cây cầu, tuy có thể sử dụng chung một hình thức kết cấu, vẫn có tính độc lập về mặt thiết kế. Các chi tiết như hình dáng trụ tháp, cấu tạo mặt cầu, tổ hợp vật liệu, cách thức liên kết với cảnh quan đô thị... chính là nơi thể hiện tư duy thiết kế và khả năng sáng tạo của kỹ sư, kiến trúc sư.
Bản thân Antti Karjalainen cũng khẳng định rằng thiết kế của cầu Nguyễn Hoàng là độc nhất vô nhị, được tạo ra dựa trên sự nghiên cứu kỹ lưỡng về văn hóa và lịch sử của Huế. Ông nhấn mạnh rằng những người chỉ trích thiết kế của cây cầu là những người chưa hiểu rõ về những thách thức kỹ thuật và kiến trúc đằng sau nó.
Tác động đến cộng đồng và xã hội
Trong bối cảnh hiện đại, việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống là một vấn đề quan trọng. Cầu Nguyễn Hoàng là một ví dụ điển hình về cách kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại trong kiến trúc. Antti Karjalainen đã thành công trong việc truyền tải thông điệp rằng, chỉ khi nào văn hóa và lịch sử được xem như một phần không thể tách rời của sự phát triển hiện đại, thì chúng ta mới có thể đạt được những giá trị cho tương lai.
Cầu có tổng chiều dài khoảng 380 m, rộng 43 m với 6 làn xe ô tô và làn đi bộ 3 m. Qua cầu, người dân và du khách sẽ dễ dàng di chuyển giữa quận Phú Xuân và quận Thuận Hóa
Cầu Nguyễn Hoàng là một món quà mà Antti Karjalainen dành tặng cho Huế, cho Việt Nam. Cây cầu không chỉ giúp kết nối giao thông, thúc đẩy phát triển kinh tế mà còn là một biểu tượng văn hóa, một điểm đến du lịch hấp dẫn. Cầu Nguyễn Hoàng sẽ mãi là một dấu ấn đẹp trong lòng người dân Huế và du khách thập phương, một minh chứng cho sự tài hoa và tâm huyết của Antti Karjalainen, người kỹ sư đã biến những ý tưởng sáng tạo thành hiện thực, góp phần tô điểm thêm vẻ đẹp cho đất nước Việt Nam.
Bùi Quốc Dũng