Thực tế "phũ phàng": Kẻ ở, người đi
Dạo quanh các con phố sầm uất của Sài Gòn những ngày cuối năm, không khó để bắt gặp những mặt bằng cho thuê trống trơn, vốn từng là địa điểm kinh doanh của các nhà hàng, quán cà phê. Theo số liệu từ Sapo, hơn 30.000 cửa hàng F&B đã phải đóng cửa trong năm 2024, tương đương với mức giảm 3,9% về tổng số cửa hàng.
Đáng chú ý, 23% trong số này là những mô hình kinh doanh "ăn theo" xu hướng ngắn hạn, điển hình như trà chanh giã tay, bánh đồng xu, lạp xưởng nướng đá... Chuyên gia F&B Nguyễn Thái Bình, đồng sáng lập cộng đồng điểm chạm F&B (FBVI), phân tích rằng không chỉ các thương hiệu "non trẻ" gặp khó khăn, mà ngay cả những thương hiệu lâu năm cũng đối mặt với thách thức lớn khi thị trường bão hòa, người tiêu dùng ngày càng khắt khe và có nhiều lựa chọn hơn.
Trong khi đó, những mô hình kinh doanh "bắt trend" nhanh nhạy lại đang vươn lên mạnh mẽ. Buffet hải sản với những cái tên như Poseidon, Cửu Vân Long... thu hút đông đảo thực khách. Các quán ăn, nhà hàng gắn với Michelin Guide (Selected, Bib Gourmand, Star) cũng ghi nhận doanh thu ấn tượng nhờ sự ủng hộ của khách hàng trong nước và quốc tế.
"Cơn sốt" Michelin và làn sóng du lịch
Việc Michelin Guide chính thức có mặt tại Việt Nam đã tạo nên "hiệu ứng Michelin" lan tỏa mạnh mẽ, góp phần nâng cao chất lượng và uy tín của ngành ẩm thực. Năm 2024, Việt Nam có thêm 3 nhà hàng được gắn sao Michelin, nâng tổng số lên con số 7, thu hút sự chú ý của du khách quốc tế, đặc biệt là khách Trung Quốc và Hàn Quốc.
Thống kê cho thấy, tổng lượng khách quốc tế đến Việt Nam trong 11 tháng đầu năm 2024 đạt 15.836.661 triệu lượt, tăng 41% so với cùng kỳ năm 2023. Đây là tín hiệu tích cực cho ngành du lịch nói chung và F&B nói riêng, mở ra cơ hội kinh doanh lớn cho các nhà hàng, quán ăn.
Xu hướng mới: Tinh gọn, trải nghiệm và công nghệ
Thị trường đồ uống tiếp tục chứng kiến sự lên ngôi của các mô hình kinh doanh tinh gọn, từ kiosk (La Si Mi, Laboong) đến cửa hàng trải nghiệm (Phê La). Bên cạnh đó, các chuỗi cà phê lớn như Katinat Coffee & Tea House cũng không ngừng mở rộng mạng lưới, với số lượng cửa hàng tăng lên 80 địa điểm. Mô hình cà phê 24h cũng đang dần phổ biến, đáp ứng nhu cầu của giới trẻ và nhân viên văn phòng.
Starbucks, "ông lớn" trong ngành cà phê, cũng chủ động thay đổi chiến lược để thích ứng với thị trường. Thay vì tập trung vào các vị trí đắc địa ở trung tâm thành phố, Starbucks hướng đến việc mở rộng mạng lưới tại các tỉnh thành, đồng thời trẻ hóa không gian thiết kế và đa dạng hóa sản phẩm để phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng.
Ứng dụng công nghệ: "Cứu cánh" cho doanh nghiệp F&B?
Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt và chi phí vận hành leo thang, ứng dụng công nghệ được xem là giải pháp tối ưu giúp doanh nghiệp F&B nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Ông Trần Quang Sang, chuyên gia lĩnh vực Food Apps, đại diện DigiFnB, nhận định rằng cuộc chơi trên thị trường ứng dụng đặt đồ ăn đang ngày càng nghiêng về phía các nền tảng lớn như GrabFood và Shopee Food sau khi Baemin và Gojek rút lui. Tuy nhiên, các nhà bán hàng cũng đối mặt với áp lực chiết khấu cao và cạnh tranh khốc liệt.
Chuyên gia đầu tư F&B Andy Nguyễn cho rằng công nghệ sẽ đóng vai trò then chốt trong việc cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng, từ giao hàng nhanh đến quản lý đơn hàng. Các doanh nghiệp cần chuyển đổi sang mô hình đa kênh, kết hợp online và offline để tối ưu hóa hoạt động.
Dự báo năm 2025, doanh thu ngành F&B có thể đạt 720.000 tỷ đồng, tăng trưởng 10% so với năm 2024. Ông Trần Tiến Thành, Giám đốc Sapo FnB, nhận định rằng xu hướng tiêu dùng trong thời gian tới sẽ tập trung vào ứng dụng công nghệ, thiết kế không gian sáng tạo và chú trọng tính bền vững.
Để tồn tại và phát triển trong thị trường đầy biến động, các doanh nghiệp F&B cần chủ động nắm bắt xu hướng, không ngừng đổi mới và sáng tạo. Việc ứng dụng công nghệ, tối ưu hóa chi phí vận hành, nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ là những yếu tố then chốt quyết định sự thành công.
Cuộc đua F&B vẫn đang tiếp diễn với tốc độ chóng mặt. Liệu doanh nghiệp nào sẽ "chuyển mình" thành công và vươn lên dẫn đầu? Câu trả lời nằm ở chiến lược kinh doanh thông minh và khả năng thích ứng linh hoạt với thị trường.
Bảo An