Sức hút khó cưỡng từ những giá trị bền vững
Điều gì khiến nông sản hữu cơ trở nên hấp dẫn đến vậy? Câu trả lời nằm ở chính những giá trị cốt lõi mà nó mang lại:
- Sức khỏe: Nông sản hữu cơ được nuôi trồng trong môi trường tự nhiên, không sử dụng hóa chất độc hại, đảm bảo an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng. Rau củ quả hữu cơ thường tươi ngon hơn, giàu dinh dưỡng hơn, mang đến những bữa ăn trọn vị và an lành.
- Môi trường: Nông nghiệp hữu cơ tôn trọng sự cân bằng của tự nhiên, hạn chế tối đa tác động tiêu cực đến môi trường. Việc sử dụng phân bón hữu cơ, thuốc trừ sâu sinh học giúp bảo vệ đất, nước và đa dạng sinh học.
- Phát triển bền vững: Nông nghiệp hữu cơ không chỉ là một phương thức sản xuất, mà còn là một lối sống, một triết lý hướng đến sự phát triển hài hòa giữa con người và thiên nhiên.
Chính những giá trị này đã tạo nên sức hút mạnh mẽ cho nông sản hữu cơ, đặc biệt trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe và môi trường. Theo khảo sát của PwC, hơn 80% người tiêu dùng sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho các sản phẩm bền vững. Tại Việt Nam, báo cáo của AC Nielsen cho thấy 86% người tiêu dùng ưu tiên lựa chọn sản phẩm hữu cơ.
Cơn sốt "xanh" lan tỏa khắp mọi miền
Từ những trang trại nhỏ lẻ đến những mô hình sản xuất quy mô lớn, nông nghiệp hữu cơ đang phát triển mạnh mẽ trên khắp cả nước. Tại Hà Nội, mô hình trồng rau sạch theo hướng hữu cơ ở Chúc Sơn, HTX nông nghiệp hữu cơ Nam Phương Tiến đang nhận được sự ủng hộ nhiệt tình từ người tiêu dùng. Ở Phú Thọ, Cẩm Khê nổi tiếng với những sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, đạt tiêu chuẩn hữu cơ. Vĩnh Phúc, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Quảng Ninh, Kon Tum, Gia Lai… mỗi địa phương đều có những mô hình sản xuất nông nghiệp hữu cơ tiêu biểu, góp phần tạo nên bức tranh đa dạng và đầy sức sống của ngành nông nghiệp Việt Nam.
Không chỉ dừng lại ở quy mô nhỏ lẻ, nhiều doanh nghiệp lớn cũng đã nhận thấy tiềm năng của thị trường nông sản hữu cơ và mạnh dạn đầu tư. Các chuỗi siêu thị lớn như Central Retail, Co.opmart đều dành riêng khu vực trưng bày sản phẩm hữu cơ. Thậm chí, nhiều khách hàng phải đặt trước vì sản phẩm thường xuyên "cháy hàng". Thương mại điện tử cũng là một kênh phân phối quan trọng, với sự tham gia của các sàn như Shopee, Lazada, Tiki. Bên cạnh đó, các cửa hàng tiện ích, siêu thị chuyên về thực phẩm hữu cơ như Sói Biển, Bác Tôm, Unimart… cũng đang ngày càng phát triển.
Thị trường tiềm năng với tốc độ tăng trưởng ấn tượng
Theo Mordor Intelligence, thị trường thực phẩm và đồ uống hữu cơ toàn cầu dự kiến sẽ đạt hơn 233 tỷ USD vào năm 2029, với tốc độ tăng trưởng hàng năm là 6,02%. Đặc biệt, khu vực châu Á - Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam, được dự đoán sẽ là thị trường tăng trưởng mạnh mẽ nhất.
Mặc dù tiềm năng là rất lớn, nhưng ngành nông nghiệp hữu cơ Việt Nam vẫn còn phải đối mặt với nhiều thách thức:
- Chi phí sản xuất cao: Việc áp dụng các tiêu chuẩn hữu cơ đòi hỏi đầu tư lớn về công nghệ, kỹ thuật - và con người, dẫn đến chi phí sản xuất cao hơn so với nông nghiệp truyền thống.
- Nhận thức của người tiêu dùng: Mặc dù ngày càng có nhiều người quan tâm đến thực phẩm hữu cơ, nhưng một bộ phận không nhỏ người tiêu dùng vẫn còn mơ hồ về khái niệm này, hoặc chưa đủ tin tưởng vào chất lượng sản phẩm.
- Hệ thống chứng nhận: Việc thiếu một hệ thống chứng nhận hữu cơ thống nhất, minh bạch và uy tín khiến người tiêu dùng khó phân biệt được đâu là sản phẩm hữu cơ thật sự.
Tuy nhiên, bên cạnh những thách thức, ngành nông nghiệp hữu cơ Việt Nam cũng đang đứng trước những cơ hội phát triển to lớn:
- Nhu cầu thị trường ngày càng tăng: Với sự gia tăng của tầng lớp trung lưu và nhận thức về sức khỏe, môi trường, nhu cầu về nông sản hữu cơ sẽ tiếp tục tăng cao trong những năm tới.
- Chính sách hỗ trợ: Chính phủ đang ngày càng quan tâm và có nhiều chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp hữu cơ, từ việc xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn đến hỗ trợ vốn, kỹ thuật cho người nông dân.
- Ứng dụng công nghệ: Công nghệ đang đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng suất, chất lượng và giảm chi phí sản xuất nông sản hữu cơ.
Để nắm bắt được những cơ hội này, ngành nông nghiệp hữu cơ cần tập trung vào một số giải pháp sau:
- Nâng cao năng lực sản xuất: Đầu tư vào công nghệ, kỹ thuật, đào tạo nguồn nhân lực để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.
- Xây dựng thương hiệu: Tạo dựng thương hiệu mạnh, uy tín cho nông sản hữu cơ Việt Nam, tăng cường quảng bá, xúc tiến thương mại để đưa sản phẩm đến gần hơn với người tiêu dùng trong nước và quốc tế.
- Hoàn thiện hệ thống chứng nhận: Xây dựng hệ thống chứng nhận hữu cơ minh bạch, uy tín, đảm bảo chất lượng sản phẩm, tạo niềm tin cho người tiêu dùng.
Nông nghiệp hữu cơ không chỉ là một xu hướng, mà còn là một con đường tất yếu để phát triển nông nghiệp bền vững, bảo vệ môi trường và nâng cao sức khỏe cộng đồng. Với sự chung tay góp sức của chính phủ, doanh nghiệp và người tiêu dùng, nông sản hữu cơ Việt Nam sẽ tiếp tục vươn xa, khẳng định vị thế trên thị trường trong nước và quốc tế.
Bảo An