Theo các báo cáo tổng hợp, lượng tiêu thụ bia của Việt Nam đến năm 2022 ở mức 3,8 triệu lít/năm, chiếm 2,2% thị trường thế giới. Nhờ kết quả thống kê này, Việt Nam đã trở thành quốc gia dẫn đầu toàn khu vực ASEAN, đứng thứ 3 châu Á (sau Trung Quốc và Nhật Bản) về tiêu thụ bia. Đến cuối năm 2022, theo dự báo của VIRAC, ngành bia Việt Nam sẽ đạt CAGR 11%/năm trong giai đoạn 2023 – 2026. Dự báo tăng trưởng này được kết luận là nhờ sự phục hồi của du lịch – kinh tế sau đại dịch Covid.
Tuy nhiên, theo báo cáo từ nhiều nguồn, tình hình sản xuất và tiêu thụ của ngành bia nói chung và hoạt động kinh doanh của các đại gia bia nội nói riêng những tháng đầu năm nay không đạt như kỳ vọng.
Sản xuất và tiêu thụ bia đầu năm 2023
Theo báo cáo của VIRAC, sản lượng ngành bia quý 1/2023 tăng khoảng 27% so với cùng kỳ năm ngoái mặc dù giảm khoảng 15% so với quý trước. VIRAC cũng chỉ ra, sản lượng bia quý I thấp một phần do đây thường là thời điểm có sản lượng thấp nhất trong năm, do kỳ nghỉ Tết kéo dài, hoạt động sản xuất dừng lại.
Về tình hình tiêu thụ ngành bia những tháng đầu năm nay, theo ghi nhận, sức mua mặt hàng này còn chậm. Các đơn vị kinh doanh phải chạy đua trong các chiến dịch khuyến mại, quảng cáo để bán được hàng. Một số đại lý kinh doanh bia cũng đánh giá, năm nay thị trường bia đặc biệt chững lại, ở cả phân khúc bán buôn và bán lẻ. Sức mua tại các hệ thống phân phối bán lẻ rất yếu so với cùng kỳ năm 2022.
Hoạt động kinh doanh của hai ông lớn nội sụt giảm
Theo các báo cáo tổng hợp trong quý I, hai đại gia ngành bia là Tổng công ty Bia – Rượu – Nước giải khát Hà Nội (Habeco – BHN) và Tổng công ty Bia – Rượu – Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco – SAB) đang trong tình trạng sụt giảm đáng kể cả về doanh thu và lợi nhuận.
Theo báo cáo hợp nhất, đại gia bia miền Bắc Habeco ghi nhận doanh thu thuần 1.172 tỷ đồng, giảm gần 14% so với cùng kỳ năm ngoái và cũng là mức thấp nhất kể từ quý 1/2020.
Được biết, doanh thu thuần về bán hàng chiếm 98% trong cơ cấu tổng doanh thu của Habeco, phần còn lại đến từ hoạt động cung cấp dịch vụ. Mặc dù doanh nghiệp đã cố gắng hạn chế các khoản chi phí như chi phí quản lý, bán hàng, đặc biệt là chi phí quảng cáo, khuyến mại, hỗ trợ nhưng việc chi phí nguyên vật liệu đầu vào tăng mạnh đã đẩy giá vốn hàng bán tăng cao kéo biên lợi nhuận gộp của Habeco giảm từ 26% xuống 21%. Như vậy, Habeco vẫn lỗ sau thuế 3,7 tỷ đồng, đây cũng là lần đầu tiên doanh nghiệp báo lỗ kể từ quý 1/2020. Trong khi, theo báo cáo cùng kỳ năm ngoái, doanh nghiệp lãi 34,5 tỷ đồng.
Không khả quan hơn, Sabeco cũng rơi vào tình trạng kết quả kinh doanh sụt giảm trong quý đầu năm. Cụ thể, đại gia phía Nam đạt 6.213 tỷ đồng doanh thu, giảm 15% so với cùng kỳ năm 2022. Trong cơ cấu doanh thu, doanh thu ngành bia chiếm khoảng 90%, bên cạnh 8% từ bán nguyên liệu và duy nhất. một số ít từ sản phẩm nước giải khát, cồn, rượu và doanh thu khác.
Tuy nhiên, ổn định hơn so với các đối thủ cùng ngành nên biên lợi nhuận gộp của Sabeco dao động quanh mức 30%, ít chênh lệch. Doanh nghiệp cũng tiếp tục chi mạnh tay hơn cho chi phí bán hàng (chi tới 479 tỷ đồng cho quảng cáo, khuyến mại) và chi phí quản lý doanh nghiệp. Kết thúc quý I/2023, Sabeco lãi ròng 1.004 tỷ đồng, giảm khoảng 19%. Đây là quý thứ 3 liên tiếp Sabeco sụt giảm lợi nhuận sau khi đạt đỉnh 1.793 tỷ đồng vào quý 2 năm ngoái.
Về nguyên nhân khiến kết quả kinh doanh của hai thương hiệu lớn này sụt giảm, lãnh đạo hai bên cho biết, kết quả kinh doanh quý I/2023 giảm sút đến từ sự suy yếu của thị trường sau Tết Nguyên đán. Nhu cầu tiêu dùng chững lại trước áp lực cắt giảm chi tiêu của người dùng thu nhập thấp trong năm nay đã tác động mạnh đến hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như tiêu thụ của hai nhãn hiệu bia này. Đặc biệt, bối cảnh Nghị định 100/CP quy định xử phạt người điều khiển xe máy sử dụng rượu bia được siết chặt tại các thành phố trọng điểm đã khiến sản lượng tiêu thụ của ngành bia trong những tháng đầu năm 2023 bị sụt giảm đáng kể.
Thách thức ngành bia nửa cuối năm 2023
- Nghị định 100/CP về xử phạt người uống rượu bia sẽ tiếp tục là rào cản lớn cho sự phục hồi của ngành bia trong năm nay.
– Giá cả nguyên vật liệu sản xuất dự báo sẽ tiếp tục tăng mạnh ảnh hưởng đến lợi nhuận. Dự kiến, một số nguyên liệu chính trong sản xuất bia điển hình như bột trợ lọc tăng khoảng 25%, hoa bia tăng 10%, gạo tăng 4%, đường tăng khoảng 8%. Đặc biệt với mạch nha là nguyên liệu đầu vào chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành sản xuất, dự báo sẽ tăng khoảng 60% so với giá thu mua bình quân năm 2022.
– Thói quen chi tiêu của người Việt đang có xu hướng giảm, bên cạnh đó, họ sẽ tăng chi tiêu cho các sản phẩm tốt cho sức khỏe sau Covid 19. Đồng thời, tâm lý chuộng hàng ngoại của người Việt cũng sẽ là một thách thức. lớn với các thương hiệu bia trong nước.
– Mối đe dọa từ các đối thủ bia nhập khẩu, bia ngoại, bia sản xuất bởi các tập đoàn đa quốc gia như Heineken, Budweiser,… Các nhà sản xuất này là các tập đoàn đa quốc gia, nhận được sự hỗ trợ rất lớn về kinh nghiệm, nguồn lực tài chính, nhân lực, kỹ thuật, nguyên liệu và các hoạt động nhằm duy trì – phát triển thương hiệu cũng như thị trường. Ngoài nguy cơ cạnh tranh với các sản phẩm bia ngoại, trên thị trường hiện nay còn có đối thủ cạnh tranh là bia chai PET, bia chai và bia lon của các doanh nghiệp tư nhân nhỏ lẻ, giá thấp (hạ giá). sản phẩm đã bao gồm thuế TTĐB) tại các địa phương như: bia hơi Việt Hàn, Golden Star, bia hơi Hada, bia hơi Hanoi Special Lager,…
Xung đột giữa Nga và Ukraine vẫn căng thẳng, dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp. Đây sẽ là những yếu tố tạo ra nguy cơ tiềm ẩn về suy thoái kinh tế, rủi ro tài chính, lạm phát, tỷ giá hối đoái, biến động lãi suất. Những yếu tố này có thể sẽ ảnh hưởng lớn đến yếu tố đầu vào và chi phí sản xuất trong năm nay.
Cơ hội nào cho ngành bia nửa cuối năm 2023?
Ngành bia sẽ tiếp tục phục hồi nhờ các hoạt động mở cửa và khuyến khích du lịch của Nhà nước. Đây sẽ là cơ hội lớn để thúc đẩy tiêu thụ ngành bia nói riêng và ngành nước giải khát nói chung. Đặc biệt, đầu năm nay, ngành cũng đặt kỳ vọng khi Trung Quốc mở cửa trở lại sẽ giúp du lịch tăng trưởng mạnh vào năm 2023, qua đó bù đắp phần nào sự sụt giảm tiêu dùng nội địa, thúc đẩy ngành du lịch phát triển. triển vọng tăng trưởng ngành bia.
Theo Tổng cục Du lịch, du lịch tăng trưởng mạnh nhờ động lực chính đến từ thị trường Trung Quốc. Sau khi nước này mở lại tour ghép đoàn đến Việt Nam từ 15/3, nguồn khách Trung Quốc trong tháng 4 đạt 112.000 lượt, tăng hơn 60% so với tháng trước. ghi nhận tốc độ tăng trưởng tốt. tại các thị trường khách hàng. Vì vậy, không phải không có chuyện ngành bia có quyền hy vọng vào sự phục hồi mạnh mẽ nhờ tình hình du lịch khả quan của Việt Nam.
Trước áp lực lạm phát và cắt giảm chi tiêu trong năm nay, nếu có cầu, khách hàng sẽ có xu hướng tiêu dùng bia rẻ hơn, đây có thể là cơ hội cho các doanh nghiệp nội như Habeco, Sabeco.
Bảo Anh