Trong bối cảnh hiện nay, sản xuất nông nghiệp không còn dừng lại ở việc nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm mà còn phải đặt mục tiêu bảo vệ môi trường, sức khỏe cộng đồng và đảm bảo an toàn thực phẩm. Chính vì thế, nông nghiệp hữu cơ đã trở thành xu hướng tất yếu, giúp nói không với hóa chất, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và thay đổi tập quán canh tác của người nông dân.
Thực tế đã chứng minh rằng, nông nghiệp hữu cơ mang lại rất nhiều lợi ích, từ việc tạo ra sản phẩm sạch cho đến việc giảm chi phí sản xuất, cải tạo đất và nâng cao giá trị sản phẩm. Tại TP. Thái Nguyên, chè là cây trồng chủ lực trong phát triển kinh tế của nông dân. Với tổng diện tích trên 1.500 ha, tập trung nhiều tại các xã phía Tây như Tân Cương, Phúc Trìu, Phúc Xuân, Thịnh Đức và Quyết Thắng, địa phương đã đẩy mạnh tuyên truyền và nâng cao nhận thức của người dân về sản xuất nông nghiệp an toàn, hữu cơ. Hiện nay, khoảng 80% diện tích chè của TP. Thái Nguyên đang được sản xuất theo quy trình VietGAP và hữu cơ.
Khi chuyển sang canh tác hữu cơ, cây chè phát triển mạnh mẽ, lá và búp chè trở nên dày hơn, giúp tăng năng suất và chất lượng sản phẩm chè lên từ 20-25%.
Đầu năm 2024, anh Nguyễn Văn Tiến, tại xóm Khuôn, xã Phúc Trìu, đã quyết định chuyển toàn bộ 2,5 ha chè của gia đình sang hướng hữu cơ. Anh Tiến cho biết: "Khi chuyển sang hướng hữu cơ, sử dụng toàn bộ phân vi sinh thay thế cho phân hóa học, cây trồng phát triển rất tốt, năng suất và chất lượng sản phẩm chè tăng cao từ 20-25%. Giá bán cũng tăng từ 600-700 nghìn đồng/kg, cao hơn 200-300 nghìn đồng/kg so với trước đây."
Xã Phúc Trìu, nơi mà đời sống người dân phụ thuộc chính vào cây chè, việc triển khai các mô hình chăm sóc chè an toàn được đặc biệt quan tâm. Nhờ sự hỗ trợ của Nhà nước về vật tư, phân bón và khoa học - kỹ thuật, hiện nay, gần 90% diện tích chè toàn xã đã được sản xuất theo hướng an toàn, hữu cơ. Đặc biệt, một nửa diện tích chè tại các xóm như Phúc Thuần, Phúc Thành và Soi Mít đã được chăm sóc theo phương pháp hữu cơ từ 3-4 năm nay.
Kết quả cho thấy, việc canh tác theo phương pháp hữu cơ không chỉ giúp cây chè sinh trưởng và phát triển khỏe mạnh, mà còn cải thiện khả năng chống chịu sâu bệnh và điều kiện ngoại cảnh. Năng suất và hiệu quả kinh tế cũng cao hơn khoảng 10-15% so với phương pháp truyền thống.
Bên cạnh cây chè, TP. Thái Nguyên còn triển khai mô hình hữu cơ cho cây ăn quả và cây lúa. Trong vụ đông - xuân vừa qua, thành phố đã thành công trong việc triển khai mô hình sản xuất lúa hữu cơ trên diện tích 24 ha tại các xã Đồng Liên, Linh Sơn và Tân Cương, với sự tham gia của trên 200 hộ dân. Giống lúa HD11 và HDT10 được chọn trồng trong mô hình này, mang lại năng suất và chất lượng cao.
Bà Đào Thị Kim Quý, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp TP. Thái Nguyên, chia sẻ: "Trung tâm đã triển khai các mô hình nông nghiệp hữu cơ với cây chè và cây lúa theo chỉ đạo của UBND thành phố. Kết quả cho thấy, sản xuất theo hướng hữu cơ giúp cải thiện rõ rệt cả về năng suất, chất lượng cây trồng và tiêu thụ sản phẩm thuận lợi. Chúng tôi sẽ tiếp tục mở rộng quy mô, diện tích nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn, gần nhất là vụ mùa này sẽ triển khai mô hình lúa hữu cơ với quy mô 30 ha."
Để nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp, ngoài việc triển khai các mô hình hữu cơ, TP. Thái Nguyên còn hướng dẫn nông dân tham gia vào các mô hình ứng dụng công nghệ cao. Thành phố đã hình thành vùng sản xuất cây ăn quả tập trung tại xã Linh Sơn với hơn 70 ha diện tích trồng ổi và 100 ha sản xuất hoa, rau ứng dụng công nghệ cao tại xã Huống Thượng.
Ngoài ra, thành phố cũng đã ban hành và triển khai các đề án về phát triển cây trồng, như bảo tồn và phát triển vùng chè đặc sản Tân Cương và bảo tồn giống chè Trung du. Qua đó, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm trên mỗi ha đất nông nghiệp. Dự kiến đến hết năm 2024, giá trị sản phẩm trên đất nông nghiệp trồng trọt của TP. Thái Nguyên sẽ đạt 170 triệu đồng/ha, tăng gần 52 triệu đồng/ha so với năm 2021.
Nông nghiệp hữu cơ không chỉ mang lại lợi ích về kinh tế mà còn bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Hành trình này của TP. Thái Nguyên là một ví dụ điển hình cho sự chuyển mình mạnh mẽ của ngành nông nghiệp Việt Nam.
Vũ Thơm