Một công trình nghiên cứu đột phá do các nhà khoa học tại Đại học California Irvine (Mỹ) dẫn đầu đã chỉ ra rằng, epigallocatechin gallate (EGCG), hợp chất chống oxy hóa chính có trong trà xanh, khi kết hợp với một dạng của vitamin B3, có khả năng phục hồi chức năng của các tế bào thần kinh đã bị lão hóa, giúp chúng "dọn dẹp" các protein độc hại, một trong những dấu hiệu đặc trưng của bệnh Alzheimer.
"Cơn khủng hoảng năng lượng" trong các tế bào thần kinh và gánh nặng của quá trình lão hóa não bộ
Để hiểu được tầm quan trọng của phát hiện này, trước hết cần phải hiểu điều gì xảy ra với não bộ của chúng ta khi già đi. Theo tiến sĩ Gregory Brewer, giáo sư về kỹ thuật y sinh tại Đại học California Irvine và là tác giả chính của nghiên cứu, một trong những vấn đề cốt lõi của quá trình lão hóa ở cấp độ tế bào chính là sự suy giảm năng lượng. Khi con người già đi, mức năng lượng bên trong các tế bào thần kinh (neuron) sẽ bị suy giảm một cách tự nhiên.
Sự thiếu hụt năng lượng này dẫn đến một hậu quả nghiêm trọng: não bộ không còn đủ khả năng để có thể tự thực hiện quá trình "dọn dẹp" các loại protein bị hư hỏng hay các thành phần tế bào bị tổn thương. Theo thời gian, những "rác thải tế bào" này sẽ tích tụ lại, gây cản trở hoạt động bình thường của các tế bào thần kinh và góp phần vào sự suy giảm nhận thức. Một trong những loại "rác thải" nguy hiểm nhất chính là protein amyloid beta, vốn có xu hướng tích tụ thành các mảng bám trong não của các bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer.
Một phương pháp điều trị không dùng thuốc đầy hứa hẹn được khám phá từ trà xanh và vitamin B3
Công trình nghiên cứu mới của tiến sĩ Gregory Brewer và các cộng sự, vừa được công bố trên tạp chí khoa học uy tín GeroScience, đã tìm ra một cách tiềm năng để có thể giúp các tế bào thần kinh lấy lại được chức năng tự làm sạch quan trọng này. Nghiên cứu, được tài trợ bởi Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, đã xác định được hai hợp chất tự nhiên có khả năng mang lại hiệu quả bất ngờ. Hợp chất thứ nhất là nicotinamide, một dạng phổ biến của vitamin B3.
Hợp chất thứ hai chính là epigallocatechin gallate (EGCG), một chất chống oxy hóa chính và nổi tiếng nhất có trong trà xanh. Nghiên cứu đã chứng minh rằng, sự kết hợp của hai hợp chất này có khả năng phục hồi chức năng của các tế bào thần kinh đã bị lão hóa, đồng thời giúp loại bỏ sự tích tụ của protein amyloid beta, qua đó mở ra một hướng đi mới cho các phương pháp điều trị không dùng thuốc trong tương lai.
Phục hồi nguồn năng lượng tế bào và kích hoạt lại hệ thống "dọn dẹp" nội bào
Để đi đến kết luận này, các nhà khoa học đã tiến hành xử lý các tế bào thần kinh bị lão hóa trong phòng thí nghiệm bằng hai hợp chất EGCG và nicotinamide trong vòng 24 giờ. Kết quả thu được thật sự ấn tượng. Trước hết, mức năng lượng bên trong các tế bào, cụ thể là một loại năng lượng có tên gọi guanosine triphosphate (GTP), đã được phục hồi trở lại mức bình thường, tương đương với mức năng lượng được tìm thấy ở các tế bào thần kinh trẻ khỏe. Tiến sĩ Brewer nhấn mạnh rằng, đây là một phát hiện vô cùng quan trọng, bởi GTP là một nguồn năng lượng thiết yếu, trước đây ít được chú ý đến, nhưng lại đóng vai trò điều khiển các chức năng sống còn của các tế bào não, bao gồm cả quá trình tự dọn dẹp.
Khi nguồn năng lượng GTP này được phục hồi, nó đã kích hoạt lại một loạt các quá trình quan trọng khác. Các tế bào thần kinh "già cỗi" bắt đầu có khả năng tự dọn dẹp các thành phần bị hư hỏng bên trong chúng, bao gồm cả việc loại bỏ các mảng protein amyloid beta đã bị tích tụ. Ngoài ra, hai hợp chất này còn kích hoạt các loại protein GTPase quan trọng, vốn có vai trò hỗ trợ cho việc vận chuyển các chất bên trong tế bào và làm cho quá trình loại bỏ "rác thải tế bào" diễn ra một cách hiệu quả hơn. Nghiên cứu cũng ghi nhận rằng, phương pháp điều trị này còn giúp làm giảm một cách đáng kể tình trạng căng thẳng oxy hóa (stress oxy hóa), một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra sự tổn thương cho các tế bào thần kinh và đẩy nhanh quá trình lão hóa của não bộ.
Những kết quả ban đầu này đã mang đến một tầm nhìn đầy lạc quan. Tiến sĩ Brewer nhấn mạnh: "Nghiên cứu này cho thấy GTP là một nguồn năng lượng quan trọng, có khả năng điều khiển các chức năng sống còn của tế bào não. Bằng cách bổ sung và tăng cường cho hệ thống năng lượng của não bộ thông qua các hợp chất tự nhiên vốn đã có sẵn trong các loại thực phẩm bổ sung, chúng ta hoàn toàn có thể mở ra một con đường mới để có thể điều trị tình trạng suy giảm nhận thức do tuổi tác và cả căn bệnh Alzheimer". Tuy nhiên, tiến sĩ Brewer cũng rất thực tế khi cho biết rằng, từ những phát hiện trong phòng thí nghiệm đến việc ứng dụng trên người vẫn còn là một chặng đường dài và cần có thêm nhiều nghiên cứu hơn nữa. Một trong những thách thức lớn nhất hiện nay là phải tìm ra được một phương pháp hiệu quả hơn để có thể đưa các hợp chất này vào trong cơ thể và đến được não bộ. Cụ thể, việc uống nicotinamide trực tiếp không mang lại hiệu quả cao, do hợp chất này phần lớn sẽ bị bất hoạt trong máu trước khi có thể phát huy tác dụng.
Các nhà nghiên cứu đã kết luận rằng, hợp chất EGCG có trong trà xanh không chỉ đơn thuần là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, mà nó còn đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp kích hoạt quá trình phục hồi năng lượng và "dọn dẹp" tế bào trong não bộ. Khi được kết hợp với nicotinamide, hiệu quả phục hồi chức năng của não bộ càng được tăng cường một cách rõ rệt. Mặc dù đây chưa phải là một phương thuốc chữa bệnh Alzheimer, nhưng công trình nghiên cứu đột phá này đã mở ra những hướng đi mới vô cùng thú vị cho các chiến lược phòng ngừa và điều trị trong tương lai, dựa trên việc sử dụng các hợp chất tự nhiên, an toàn. Nó mang lại một niềm hy vọng lớn lao trong cuộc chiến toàn cầu nhằm chống lại căn bệnh Alzheimer và tình trạng suy giảm nhận thức do tuổi tác, đồng thời một lần nữa khẳng định những giá trị sức khỏe tuyệt vời mà một thức uống quen thuộc như trà xanh có thể mang lại.
Bảo An