Người Việt xưa coi trà không đơn thuần là thức uống mà còn là cách thể hiện đạo lý, tâm tính con người. "Trà lão, mạn đàm" - uống trà và trò chuyện thong thả - đã trở thành một phần văn hóa truyền thống. Những cuộc trà đàm thường diễn ra trong không gian thanh tịnh, nơi người ta có thể chiêm nghiệm về cuộc sống, trao đổi thi văn và thưởng thức hương vị tinh tế của trà.
Uống trà để sống chậm: Một xu hướng ngược dòng giữa thời đại số.
Giữa bối cảnh xã hội hiện đại với nhịp sống hối hả, áp lực công việc và sự xâm lấn không ngừng của công nghệ số, nhiều người đang cảm thấy mệt mỏi và kiệt sức. Họ khao khát những khoảnh khắc để tạm dừng, để cảm nhận và để hiện diện thực sự. Chính trong bối cảnh đó, nghi thức thưởng trà đã trở thành một hình thức "detox kỹ thuật số" đầy ý nghĩa.
Tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM, số lượng quán trà đạo theo phong cách truyền thống đang ngày càng tăng. Nhiều người trẻ tìm đến những không gian này không chỉ để thưởng thức hương vị của những loại trà thượng hạng mà còn để học hỏi về nghệ thuật pha trà, về triết lý "uống trà trong chánh niệm".
Nghiên cứu hiện đại đã chứng minh rằng nghi thức thưởng trà có tác động tích cực đến sức khỏe tinh thần. Quá trình pha trà đòi hỏi sự tập trung cao độ, tạo ra trạng thái thiền định tự nhiên. Hành động này kích hoạt hệ thần kinh phó giao cảm, giúp cơ thể thư giãn và giảm căng thẳng.
Bên cạnh đó, nhiều loại trà còn chứa L-theanine, một axit amin có khả năng làm tăng sản xuất sóng alpha trong não, tạo cảm giác thư thái nhưng vẫn tỉnh táo. Đây là trạng thái tương tự như khi thiền định, giúp giảm lo âu và cải thiện khả năng tập trung.
Các chuyên gia cho biết: "Trà không chỉ tốt cho sức khỏe thể chất mà còn là 'thuốc bổ' cho tinh thần. Trong y học cổ truyền, trà được xem là phương thuốc giúp thanh tâm, minh mục, trị được chứng mất ngủ, căng thẳng. Điều này hoàn toàn phù hợp với những phát hiện của khoa học hiện đại về tác dụng của trà."
Tại các đô thị lớn, những quán trà đạo đang trở thành "ốc đảo" yên bình giữa nhịp sống hối hả. Không gian này thường được thiết kế tối giản, gần gũi với thiên nhiên, nơi thời gian như chậm lại và con người có cơ hội kết nối sâu sắc hơn với chính mình và với người khác.
Nhiều quán trà còn tổ chức các khóa học về nghệ thuật thưởng trà, từ cách nhận biết trà ngon, cách pha trà đúng điệu đến triết lý sống ẩn chứa trong từng tách trà. Điều này không chỉ giúp bảo tồn văn hóa truyền thống mà còn tạo ra một cộng đồng những người yêu trà, cùng nhau chia sẻ giá trị của lối sống chậm rãi, tinh tế.
Cô Trần Thị Mai, chủ một quán trà đạo tại phố cổ Hà Nội chia sẻ: "Nhiều khách hàng của tôi ban đầu đến đây vì tò mò, nhưng dần dần họ bị cuốn hút bởi không khí thanh bình và nghi thức thưởng trà. Họ bắt đầu học cách 'sống chậm', cách tận hưởng từng khoảnh khắc thay vì luôn vội vã. Có những khách hàng thậm chí còn thiết lập góc thưởng trà riêng tại nhà để hàng ngày có thể thực hành nghi thức này."
Xu hướng thưởng trà không đồng nghĩa với việc quay lưng lại với công nghệ hay cuộc sống hiện đại. Thay vào đó, nó đại diện cho sự cân bằng - biết khi nào cần tăng tốc và khi nào nên chậm lại. Nhiều người trẻ thành công vẫn duy trì thói quen thưởng trà mỗi ngày như một cách để "reset" bản thân, tạo ra khoảng lặng cần thiết giữa những chuỗi hoạt động bận rộn.
Xu hướng thưởng trà còn gắn liền với ý thức về môi trường và tiêu dùng có trách nhiệm. Nhiều người yêu trà thường ưu tiên chọn các sản phẩm trà hữu cơ, được sản xuất bền vững, ủng hộ các làng nghề truyền thống và các hộ sản xuất nhỏ thay vì các thương hiệu lớn.
Việc quay trở lại với những giá trị truyền thống như thưởng trà cũng là một phần của xu hướng "nostalgic consumption" (tiêu dùng hoài cổ) - tìm kiếm sự an ủi và ý nghĩa từ những phương thức sống đã được kiểm chứng qua thời gian, đặc biệt trong thời đại mà mọi thứ dường như luôn thay đổi chóng mặt.
Mỗi tách trà không chỉ mang đến hương vị đặc trưng mà còn chứa đựng một triết lý sống - rằng đôi khi, để đi nhanh hơn, chúng ta cần biết cách đi chậm lại. Và trong khoảnh khắc chậm rãi đó, có lẽ chúng ta sẽ tìm thấy những giá trị sống đích thực mà thời đại số, với mọi tiến bộ vượt bậc của nó, vẫn chưa thể thay thế được.
Tiến Hoàng